Podręcznik Harcerskich Drużyn Konnych


Administrator

Posty: 12

Rejestracja: 23 Sty 2011, 19:53

Post 01 Mar 2011, 22:32

Podręcznik Harcerskich Drużyn Konnych

Zespół redakcyjny:

pwd. Marek Babulewicz ćwik,
14 DH im. 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich, instruktor jazdy konnej

pwd. Małgorzata Drożdżowska samarytanka,
40 SJD Harcerek, instruktorka jazdy konnej

Marek Gajewski, sędzia PZJ

hm. Zygmunt Kandora,
4 MDKH im. Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich

hm. Tomasz Nowak HO,
14 DH im. 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich

hm. Dariusz Orzoł HO, sędzia PZJ

phm. Mikołaj Rey HO,
mgr inż. zootechniki, instruktor jazdy konnej

phm. Tomasz Wasiak HR,
106 WSDJ "Szarża" im. 5 Pułku Ułanów Zasławskich

phm. Dorota Ziółkowska HR,
106 WSDJ "Szarża" im. 5 Pułku Ułanów Zasławskich

Zdjęcia i rysunki:

Jerzy Nawrocki, Marek Gajewski, Lesław Kukawski,
Robert BadenPowell, Mikołaj Rey, Piotr Rodowicz,
Paweł Rozdżestwieński

Zdjęcie na okładce:

Edward Kaczmarz



ISBN 8386873728




Druk i oprawa:
"Mirabell" sp. z o.o.
ul. Marii Konopnickiej 6, 00491 Warszawa




"Jest takie miejsce
U zbiegu dróg,
Gdzie się spotyka
Z zachodem wschód,
Nasz pępek świata,
Nasz biedny raj,
Jest takie miejsce,
Taki kraj."

Jan Pietrzak


Słowo wstępne

Ileż to już lat jeździmy konno? Od zarania swych dziejów harcerstwo związało się z historią jazdy polskiej. Nawet nazwa harcerz wzięła się od nazwy konnych jeźdźców harcowników. Nasi poprzednicy stawali dzielnie do boju w latach 19181920 i w ostatniej konnej kampanii roku 1939. Podkowy naszych koni wybijały rytm już w latach osiemdziesiątych, kiedyśmy nie tylko zakładali ułańskie proporczyki i rogatywki z kolorowymi otokami, ale i niepopularne wtedy kawaleryjskie mundury. Najważniejszym jednak zadaniem dla nas było wychowanie ku tradycjom kawaleryjskim, a co za tym idzie ku wolnej Polsce. Dumna historia niepokonanej polskiej jazdy pozwoliła nam trwać i doczekać wolnej Rzeczypospolitej.
Dziś my pokolenie lat osiemdziesiątych przekazujemy Wam, naszym następcom, ideały, które dają się zawrzeć w kilku słowach: honor, Ojczyzna, braterstwo i wiara. Ta wiara, która nakazywała naszym ojcom haftować wizerunek Matki Boskiej na sztandarach i, bez względu na wyznanie, iść pod tymi sztandarami do boju.
Gdziekolwiek będziecie tworzyć konne drużyny, pamiętajcie o tym wszystkim, co wiodło nas, autorów tego podręcznika, w naszej harcerskiej służbie. ZHP trwać musi nadal, a Wy jesteście jego nadzieją. To od Was zależy jak wyglądać będzie nasza organizacja. Żyjcie i działajcie tak, aby następne pokolenie harcerzy uczyło się z dumą o historii Waszych drużyn.
W tym krótkim wstępie chciałbym również podziękować wszystkim, którzy swoimi uwagami przyczynili się do uniknięcia wielu pomyłek oraz wnieśli wiele ciekawych uwag, wzbogacających podręcznik. Szczególne podziękowania kieruję do panów: rtm. Józefa Hlebowicza prezesa Stowarzyszenia Kawalerii i Artylerii Konnej, Lesława Kukawskiego wybitnego znawcy dziejów oraz barwy i broni jazdy polskiej dawnego instruktora harcerskiego, Aleksandra Wyrwińskiego prezesa Rodziny 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich oraz rtm. Mariana Michniewicza, którego prace poświęcone historii kawalerii zainspirowały nas w wielu miejscach niniejszej książki. Pragnę podziękować również członkowi zespołu redakcyjnego pierwszego wydania tej książki, która ukazała się w 1994 roku, hm. Tadeuszowi Szamockiemu za to, że wtedy był z nami w zespole redakcyjnym, a dziś możemy wykorzystać jego przemyślenia i teksty. Oddzielne podziękowania należą się hm. Wiesławowi Maślance zastępcy Naczelnika ZHP i hm. Radomirowi Korsakowi dobremu duchowi wszystkich specjalności.
Szczególne podziękowania kieruję do Zarządu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A., dzięki któremu możliwe stało się wydanie tego podręcznika.

W imieniu zespołu redakcyjnego
22 lutego 2000 r.
Paweł Rozdżestwieński

Kodeks postępowania


1. We wszystkich dziedzinach sportu jeździeckiego koń jest najważniejszy.
2. Dobro konia powinno stać ponad interesami: hodowców, jeźdźców, trenerów, właścicieli, handlarzy, organizatorów, sponsorów i osób oficjalnych.
3. Wszelkie postępowanie i leczenie powinno zapewnić zdrowie i dobre samopoczucie koniom.
4. Wysoki standard żywienia, zdrowia, higieny i bezpieczeństwa, powinien być utrzymany przez cały czas.
5. Musi być zapewniony odpowiedni poziom wentylacji, żywienia, pojenia i utrzymywania zdrowego środowiska w czasie transportu.
6. Należy położyć duży nacisk na podnoszenie edukacji w dziedzinie treningu i postępowania z końmi oraz promować badania w zakresie zdrowotności.
7. W trosce o dobro koni jako najważniejsze uważa się przygotowanie i umiejętności jeźdźca.
8. Wszelkie metody treningu i jazdy muszą brać pod uwagę konie jako stworzenia żywe i nie mogą nieść ze sobą technik uważanych przez FEI za niedozwolone.
9. Narodowe federacje powinny opracować odpowiedni system kontroli tak, aby wszystkie osoby i jednostki im podległe respektowały dobro koni.
10. Narodowe i międzynarodowe przepisy i zalecenia w jeździectwie, dotyczące tej problematyki, powinny być stosowane nie tylko podczas zawodów, ale i treningów. Przepisy jeździeckie i zalecenia muszą być stale uaktualniane dla zapewnienia dobra koni.

Kodeks ten wprowadzony został w życie przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI).
I
Zarys historii drużyn jeździeckich ZHP


Nikt dokładnie nie wie, gdzie i ile powstało, działało do tej pory harcerskich środowisk jeździeckich. W różnych latach tu i ówdzie rozpoczynały one swoją działalność w bardzo różnych i specyficznych warunkach.
Stosowanie elementów konnego wyszkolenia skautów i harcerzy możemy odnaleźć już w początkach powstawania harcerstwa w Polsce. Drużyny uczestniczyły w konnych zajęciach "Sokoła" np. we Lwowie przygotowywały się do pełnienia służby w kawalerii przyszłej wolnej Polski. Na związki skautingu z końmi i zajęciami konnymi miał wpływ niewątpliwie sam twórca skautingu Robert BadenPowell, generał brytyjskiej kawalerii, który swą karierę wojskową zakończył jako Generalny Inspektor Kawalerii Korony Brytyjskiej.
Nie brakowało harcerzy w oddziałach kawalerii podczas I wojny światowej i wojny 1920 roku. Wkraczającego w 1914 roku do Kielc Józefa Piłsudskiego witał konny skaut. Harcerstwo dało organizującej się polskiej kawalerii wielu doskonałych oficerów, wspomnieć należy np. o gen. Klemensie Rudnickim, dowódcy 9 Pułku Ułanów Małopolskich (uczestniczył w zlocie w Birmingham w 1913 roku) i rtm. Andrzeju Sozańskim, ostatnim dowódcy 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich w kampanii 1939 roku (bronił Lwowa w 1918 roku).
Dane historyczne nie określają dokładnej liczby harcerskich drużyn jeździeckich, które powstały w okresie międzywojennym. Działały wtedy najczęściej przy pułkach kawalerii szwadrony KOP lub szwadrony "krakusów" Przysposobienia Wojskowego. Wiele drużyn organizowało obozy konne, korzystając najczęściej z pomocy wojska. W starej książeczce stopni z 1920 roku spotkaliśmy się z wymaganiem, w którym należało albo nauczyć się jeździć konno albo na rowerze. W 1924 roku na oficjalnym otwarciu ogólnopolskiego zlotu harcerskiego w Warszawie prezydenta Wojciechowskiego witał honorowy pluton konny. Rok wcześniej w Warszawie 39 WDH organizowała kurs jazdy konnej dla harcerzy korzystając z pomocy 1 pułku szwoleżerów. W Bydgoszczy 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich pomagał harcerskim drużynom w nauce jazdy konnej. 3 września 1939 roku Harcerz Orli Mieczysław Libecki poprosił o możliwość przyłączenia się do tego pułku i poległ kilka godzin później w walkach pułku pod Grupą. Za swą postawę ten dzielny harcerz został odznaczony Krzyżem Walecznych i nadano mu odznakę pułkową 16 pułku.
W kampanii wrześniowej 1939 roku wzięli udział harcerze oficerowie zawodowi i rezerwy, jak np. namiestnik zuchowy z Sanoka który wojnę zakończył w stopniu rotmistrza 1 Pułku Ułanów Krechowieckich ks. prałat Zdzisław Peszkowski czy rtm. Stefan Jedliński oficer rezerwy Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich, członek 16 WDH.
W czasie wojny wielu harcerzy walczyło w oddziałach partyzanckich nawiązujących do tradycji kawaleryjskich i odtwarzanych na Zachodzie pułkach kawalerii. W 1 Pułku Ułanów Krechowieckich istniał Krąg Instruktorski "Podkówka", 9 Pułk Ułanów Małopolskich zorganizował w 1945 roku obóz harcerski, a przez całą wojnę ułani małopolscy pomagali harcerzom polskim na Bliskim Wschodzie i w Indiach. Słynnym harcerzem kawalerzystą był także płk Zbigniew Kiedacz, poznański instruktor i dowódca 15 Pułku Ułanów Poznańskich w kampanii we Włoszech w 1944 roku.
Wielkim poparciem cieszyło się harcerstwo na emigracji, po 1945 roku. W związku z sytuacją w kraju, będącego pod radziecką okupacją, do Polski nie mogła powrócić duża część żołnierzy. W 1947 roku oddziały Polskich Sił Zbrojnych złożyły swe sztandary w Instytucie im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie, a same przekształciły się w koła pułkowe, aby stanowić prawną kontynuację pułków. Większa część kół pułkowych starała się opiekować drużynami ZHP poza granicami Kraju. Weterani traktowali te drużyny jako potencjalnych kontynuatorów tradycji i swoją przyszłość. Pomagali w zdobywaniu sprzętu, organizacji obozów i, co najistotniejsze, przekazali młodemu pokoleniu urodzonemu na emigracji nie tylko kawaleryjskie zasady, ale i umiłowanie Ojczyzny. Do takich drużyn należała np. 20 Drużyna Harcerzy im. króla Jana III Sobieskiego, którą od 1952 roku opiekowało się Koło 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich z Londynu. Nigdy też weterani kawalerii nie zapominali o harcerstwie w kraju. Już w 1966 roku weterani 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich z Londynu przekazali drużynie w Bukowcu, miejscu walk pułku w 1939 roku, proporzec. Silniejsze kontakty mogły rozpocząć się jednak dopiero w latach osiemdziesiątych, kiedy komunistyczny system w Polsce zaczął zmierzać ku upadkowi. Coraz częściej sędziwi weterani poza granicami zaczęli nawiązywać kontakty z harcerstwem w Polsce. Po odzyskaniu niepodległości w 1989 roku, już oficjalnie, koła pułkowe rozpoczęły przekazywanie tradycji konnym drużynom harcerskim. Od 1989 roku swoje tradycje przekazały drużynom w Polsce m.in.: Koło 12 Pułku Ułanów Podolskich, Koło 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich i Koło 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich.
Po wojnie pierwsza drużyna jeździecka powstała w 1958 roku w Państwowym Stadzie Ogierów w Sierakowie. Nosiła ona imię majora Henryka Dobrzańskiego "Hubala". Przez wiele lat drużyna ta wiodła prym w harcerstwie jeździeckim i rozgrywano nawet zawody sportowe o puchar tej drużyny. Do końca lat siedemdziesiątych ruch drużyn jeździeckich nie był skoordynowany, poszczególne środowiska działały na własną rękę, korzystając z możliwości funkcjonowania swojego środowiska.
Lata osiemdziesiąte przyniosły ogromny rozkwit harcerskich drużyn konnych. W tym czasie powstało kilkadziesiąt środowisk, które w większości zaczęły przejmować tradycje pułków kawalerii II Rzeczypospolitej. Jednymi z pierwszych drużyn kontynuujących tradycje kawaleryjskie, powstałych w 1981 roku i istniejących do dziś są: 4 Małopolska Drużyna Kawalerii Harcerskiej im. Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich z Blachowni, której drużynowym był hm. Zygmunt Kandora oraz 33 Bydgoska Harcerska Drużyna Jeździecka im. 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich im. gen. OrliczDreszera, prowadzona przez hm. Tadeusza Szamockiego. Harcerze dorobili się ośrodków jeździeckich, przodowały w tym środowiska z Bydgoszczy i Krakowa. Okres ten to także czas, kiedy HDJ zaczęły organizować się w ruch ogólnopolski. Warto pamiętać, że konne drużyny kawaleryjskie, jako jedne z niewielu środowisk już w latach 80. nosiły mundury wzorowane na przedwojennych mundurach kawaleryjskich, kolorowe otoki na rogatywkach i proporczyki. Była to wtedy manifestacja polskości i jednocześnie uzewnętrznione przywiązanie do niepopularnych oficjalnie ideałów. Pod koniec lat osiemdziesiątych powołano Inspektorat Jeździecki przy GK ZHP.
Jednym z najważniejszych momentów w historii konnych drużyn był zlot zorganizowany w dniach 1416 sierpnia 1996 roku w Grudziądzu, na terenie koszar im. księcia Józefa Poniatowskiego, koszar Szkoły Podchorążych Kawalerii, elitarnej szkoły oficerskiej II Rzeczypospolitej. Zlot odbywał się równolegle z VII Zlotem Kawalerzystów II RP i wzięły w nim udział wszystkie drużyny kawalerii harcerskiej ZHP i ZHR. Harcerskie konie, w liczbie 26, stały w przedwojennych stajniach. Podczas uroczystego apelu na dziedzińcu koszarowym weterani kawalerii przekazali drużynom konnym odtworzony proporzec Komendanta Centrum Wyszkolenia Kawalerii jako symbol międzypokoleniowej jedności i uznania nas za spadkobierców swoich tradycji. Podczas tego apelu wyróżniono Krzyżem Zasługi dla ZHP dh. phm. Mikołaja Reya, współtwórcę 8 Konnej Krakowskiej Drużyny Harcerskiej im. 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego.

Największym zaszczytem, jaki może spotkać harcerza z drużyny konnej, jest otrzymanie od koła odznaki pułkowej, w dowód wybitnych zasług dla podtrzymywania tradycji pułku. Poniżej publikujemy listę instruktorów i harcerzy z ZHP i ZHR, którzy dostąpili zaszczytu otrzymania odznak pułkowych (kolejność alfabetyczna):

1. pwd. Marek Babulewicz odznaka 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich i współczesnej 6 Brygady Kawalerii Pancernej im. gen. Konstantego Plisowskiego
2. pwd. Czesław Bodzianny Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich
3. pwd. Jakub Czekaj 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego
4. pwd. Michał Fortuna 6 Bryg. Kaw. Panc.
5. trop. Małgorzata Golc 12 Pułk Ułanów Podolskich (Koło Pułkowe w Londynie nadaje harcerzom tylko miniaturki odznaki oficerskiej)
6. hm. Zygmunt Kandora 4 p.uł.
7. ks. phm. Maciej Kozicki 3 Pułk Strzelców Konnych im. hetmana polnego koronnego Stefana Czarnieckiego
8. pwd. Monika Kroczyńska 12 p.uł. (miniaturka)
9. pwd. Agata Krogulec 12 p.uł. (miniaturka)
10. pwd. Marcin Layer 3 psk
11. hm. Sławomir Lisek 4 p.uł.
12. hm. Jerzy Łuszczek 12 p.uł. (miniaturka)
13. phm. Piotr Nowak 4 p.uł.
14. hm. Tomasz Nowak 14 p.uł.
15. ćwik Piotr Ostrowski 12 p.uł. (miniaturka)
16. młodz. Jarosław Podsiadły 12 p.uł. (miniaturka)
17. ks. phm. Roman Rataj HO 4 p.uł.
18. phm. Mikołaj Rey 8 p.uł.
19. hm. Paweł Mikołaj Rozdżestwieński HR 14 p.uł. i 6 Bryg. Kaw. Panc.
20. hm. Ryszard Smoczkiewicz 3 Pułk Ułanów Śląskich
21. hm. Tadeusz Szamocki 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. gen. Gustawa OrliczDreszera
22. ćwik Szymon Telega 3 psk pośmiertnie
23. hm. Dariusz Waligórski HR 3 psk
24. ćwik Paweł Wieńć 15 Pułk Ułanów Poznańskich

Obecnie istnieją w ZHP następujące drużyny kontynuujące tradycje kawalerii II RP:

4 Małopolska Drużyna Kawalerii Harcerskiej im. Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich Blachownia;
106 Warszawska Starszoharcerska Drużyna Jeździecka "Szarża" im. 5 Pułku Ułanów Zasławskich Warszawa;
10 Konna Drużyna im. 10 Pułku Ułanów Litewskich Białystok;
12 Częstochowska Drużyna Kawalerii Harcerskiej im. 12 Pułku Ułanów Podolskich Częstochowa;
40 WDKH im. 13 Pułku Ułanów Warszawa;
14 Drużyna Harcerska im. 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich Sochaczew;
33 Bydgoska Harcerska Drużyna Jeździecka im. 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich im. gen. OrliczDreszera Bydgoszcz;
próbna drużyna próbna im. 5 psk Siemianowice Śląskie.
oraz drużyny jeździeckie w: Warszawie, Słupsku, Bydgoszczy, Sochaczewie, Inowrocławiu, Działdowie, Katowicach, Lądku Zdroju, Kielcach i Zabrzu.

Coraz częściej harcerze zaczynają nawiązywać kontakty z jednostkami wojskowymi, które przejęły tradycje pułków kawalerii II Rzeczypospolitej. Harcerze wspomagają wojsko w organizacji uroczystości, ubarwiając je występami konnymi i często otrzymują współczesne odznaki pamiątkowe oddziałów w dowód ich zasług dla pułków. Współczesne jednostki wojskowe zastąpiły koła pułkowe i to one zaczynają przekazywać drużynom prawo noszenia barw i imion pułków kawalerii II Rzeczypospolitej.
Wspomnieć należy o tym, że tradycje kawaleryjskie kontynuowane są również przez drużyny z innych organizacji harcerskich. W Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, powstałym w 1989 roku istnieją drużyny im. 3 Pułku Ułanów Śląskich, 27 Pułku Ułanów, 3 i 10 Pułku Strzelców Konnych, w Stowarzyszeniu Harcerskim im. 7 Pułku Ułanów.


II
Metodyka harcerskich drużyn jeździeckich

1. Jeździectwo a harcerstwo

Jeździectwo, a w jego ramach przede wszystkim masowa rekreacja konna, to pasja, która powinna, podobnie jak inne dziedziny sportu, dotrzeć do szerokich rzesz dzieci i młodzieży, jak jest to na przykład u naszych zachodnich sąsiadów Niemców. Dla wielu młodych ludzi jazda konna stanowi bardzo ważny kontakt z naturą, a także jest źródłem niezwykle silnych w młodym wieku emocji i przeżyć, które zostawiają trwały ślad w charakterach i osobowościach. Kontakt z koniem wyzwala wiele bardzo pozytywnych uczuć i dążeń, drzemiących właściwie w każdym człowieku, a skutecznie przytłumionych warunkami współczesnego życia. Koń dla młodego człowieka staje się nieraz jedynym prawdziwym przyjacielem, dla którego gotów jest on na niejedno poświęcenie i wyrzeczenie. Pierwszy kontakt z koniem nie jest łatwy, trzeba zdobyć się na odwagę, by do niego podejść, pogłaskać go i dać mu cukier z ręki. Potem pierwszy raz go dosiąść, galopować i skoczyć przez przeszkody. O konia należy zadbać. Koń musi być wyczyszczony i nakarmiony, siodło i uzda muszą być zawsze czyste i mieć swoje miejsce. Stawia to wszystko przed harcerzem trudne zadania, wymagające pokonania własnych słabości.
Od wieków zdawano sobie sprawę z niezwykłych możliwości jeździectwa w kształceniu silnego charakteru i sprawności fizycznej. Jest to dyscyplina niełatwa, wymaga bardzo wiele od pierwszego zetknięcia się młodego adepta z koniem i stajnią. Ważne jest zwłaszcza emocjonalne zaangażowanie nie wystarczy bowiem jeździć na koniu, konia trzeba kochać. Jeździectwo to również obyczaje, etyka i kultura, wiążące wszystkich jeźdźców bez względu na jeździeckie doświadczenie i wiek. Jeździectwo to radość zdobywania wiedzy o sobie, o otoczeniu, przyrodzie, kraju i historii. To szkoła charakteru i samodoskonalenia, wymagająca ogromnego zdyscyplinowania. Kto chce jeździć konno, musi przełamać lęk i niepewność siebie, wyrobić w sobie opanowanie, cierpliwość i systematyczność, musi nauczyć się odpowiedzialności za powierzone jego opiece silne, lecz bezbronne zwierzę.
Wszystko to sprawia, że hobby, jakim jest jeździectwo, stanowi doskonałą szkołę charakteru. Przy prawidłowo rozwiązanym systemie organizacyjnoszkoleniowym jest w stanie wyeliminować bardzo szybko postawy konsumpcyjne źródła słabości, nie tylko w harcerstwie.
W tym miejscu zbliżamy się do harcerskiego systemu wychowawczego:

CEL HARCERSTWA
Harcerstwo jest stowarzyszeniem wychowawczym, jego podstawowym celem jest WYCHOWANIE człowieka i umożliwienie mu harmonijnego rozwoju intelektualnego, społecznego, duchowego i fizycznego. Cel ten harcerstwo realizuje poprzez harcerski system wychowawczy, czyli jedność harcerskich zasad, metody i programu.

ZASADY HARCERSKIE, czyli IDEAŁY
To idee i podstawowe reguły realizacji systemu, drogowskazy określające bliżej cele wychowania. Są to:

służba (czynna, pozytywna postawa wobec świata i drugiego człowieka)
braterstwo
praca nad sobą (samorealizacja).

METODA HARCERSKA
Metoda harcerska to system wspierania samorozwoju harcerzy, harcerzy starszych przy użyciu następujących elementów:
Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego
uczenia przez działanie
członkostwa w małych grupach
stale doskonalonego i stymulowanego programu.

Metoda charakteryzuje się sześcioma cechami:

pozytywnością (rozwijamy dobro w każdym człowieku)

indywidualnością (wszystkie działania wychowawcze są dostosowane do potrzeb i możliwości wychowanka)

wzajemnością oddziaływań (wszyscy w harcerstwie są zarazem wychowankami i wychowawcami, partnerami)

dobrowolnością i świadomością celów (aby wstąpić do harcerstwa, trzeba wyrazić taką chęć, przyjmując zarazem ideały harcerskie)

pośredniością (wszystkie działania harcerstwa nastawione są na wychowanie)

naturalnością (działania dostosowane są do potrzeb i sytuacji, wieku, środowiska, zainteresowań, warunków).

PROGRAM HARCERSTWA
Program harcerstwa stanowi treść harcerskiego wychowania. Na program składają się konkretne ZADANIA, podejmowane przez zespół; sposób ich realizacji, czyli METODYKA oraz ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNE, niezbędne dla prawidłowej realizacji harcerskiego systemu wychowawczego. W tradycyjnie przyjętym podziale na harcerzy, harcerzy starszych (wędrowników) i instruktorów funkcjonują odrębne metodyki.
Stosowanie elementów metody harcerskiej w harcerskich drużynach jeździeckich
, Przyrzeczenie i Prawo, Uczenie przez działanie, Członkostwo w małych grupach, +, Stale doskonalony i stymulujący program, +
^, ^, ^, nazwa małej grupy<$!B65>, <$!B66>, Instrumenty metodyczne<$!B65>, <$!B66>
Harcerze<R>(1015 lat), Przyrzeczenie Harcerskie i Prawo Harcerskie, Gra, Zastępy (sekcje), <$!B66>, Stopnie harcerskie i sprawności.<R>Odznaki rekreacyjne PZJ, <$!B66>
Harcerze starsi (pow. 15 lat), Przyrzeczenie Harcerskie i Prawo Harcerskie, Wyczyn<R><R>Wędrówka, Patrole,, zastępy,, grupy zadaniowe (sekcje), <$!B66>, Stopnie starszoharcerskie i sprawności<R>Stopnie kawaleryjskie<R> Znaki służb<R>Odznaki rekreacyjne i klasy sportowe PZJ, <$!B66>
Instruktorzy, Przyrzeczenie Harcerskie i Prawo Harcerskie<R>Zobowiązanie Instruktorskie, Przyjaźń<R><R>Podejmo<R>wanie odpowie<R>dzialności, Kręgi,, zespoły instruktorskie, <$!B66>, Stopnie instruktorskie<R> Stopnie i sprawności jeździeckie<R>Odznaki rekreacyjne i klasy sportowe PZJ<R>Uprawnienia instruktorów jeździectwa oraz inne związane z PZJ,

2. Jeździectwo w harcerstwie
Specyfiką polskiego harcerstwa, różniącą nas istotnie od światowego skautingu, jest silne powiązanie z tradycjami oręża polskiego. Ma to, rzecz jasna, uzasadnienie historyczne, a dla wielu młodych ludzi stanowi dodatkową atrakcję. Stało się w każdym razie naturalne, że harcerze pozostają w bliskim kontakcie z weteranami minionych wojen i współczesnym Wojskiem Polskim. Stąd jasne jest, że w kręgach młodzieży harcerskiej znalazło się zainteresowanie spadkobiercami tradycji rycerskiej, szwoleżerami, ułanami i strzelcami konnymi.
Stosunek harcerzy do kawalerii i kawalerzystów do harcerzy znakomicie oddają słowa rtm. Mariana Michniewicza z 5 Pułku Ułanów Zasławskich: Kawaleria i artyleria konna II Rzeczypospolitej, spadkobierczynie tysiącletniej tradycji jazdy polskiej odeszły do historii. Im też przypadło w udziale odegranie ostatniego aktu wojennego w tragicznej konfrontacji z dwiema potęgami: niemiecką i sowiecką w kampanii 1939 roku.
Wtedy to nowoczesny teatr wojenny nasycony nie notowanymi dotąd masami lotnictwa, broni motorowopancernej, a nade wszystko olbrzymią niszczącą siłą ognia przesądził wyeliminowanie z pola walki konia, od wielu wieków wiernego towarzysza i "współtwórcę" polskiej kawalerii. Istotnie kawaleria i artyleria konna zeszły z pola walki w zasadzie po raz ostatni w kampanii 1939 roku.
Nie oznaczało to jednak, że pojęcie «kawaleria» przestało istnieć i tradycje nie kończą się gwałtownie i bezpowrotnie.
Wprawdzie kawalerzysta, zbrojny w szablę i lancę, ze swym przyjacielem koniem odszedł w cień historii. Pozostawił jednak swą tradycję tysiącletniego rodowodu, swoją fantazję, swój «esprit de corps» i swoje serce.
Po tradycyjnej kawalerii konnej pozostaje olbrzymia spuścizna, bogata historia i wielowiekowa tradycja tej jakże narodowej broni.
Pozostali również wspaniali ludzie, weterani, kawalerzyści i artylerzyści konni, wielcy patrioci, zdolni do najwyższych ofiar i wierni ideałom "Bóg, Honor, Ojczyzna" wypisanych na ich sztandarach bojowych.
Od zakończenia kampanii 1939 roku minęło już znacznie ponad pół wieku. Większość naszego pokolenia odeszło na "wieczną wartę". Pozostali, już nieliczni kawalerzyści i artylerzyści konni, uważają za swój święty obowiązek pozostawić po tych, którzy "ostatni zsiedli z koni" trwalsze ślady i świadectwa potomnym. Dzięki takiej postawie kawalerzystów harcerze z drużyn kawalerii harcerskiej mogli zawsze liczyć na pomoc i zrozumienie.
Warto także pamiętać, że i ułani, i jeźdźcy, i harcerze mają wspólnego patrona. Jest nim św. Jerzy symbol wszystkich cnót rycerskich.
W programie konnej drużyny harcerskiej uwzględnia się wspomniane powyżej wychowawcze aspekty jeździectwa oraz bogatej tradycji jazdy polskiej, w której wyraźnie łączy się koń i sprawa narodowa. Dlatego też w pracy konnych drużyn harcerskich zwraca się szczególnie uwagę na to, że powinno dążyć się w miarę możliwości do przejmowania tradycji pułków kawalerii II Rzeczpospolitej. Sprzyja to bowiem nie tylko uatrakcyjnieniu pracy harcerskiej, ale umożliwia również łatwe wprowadzenie w życie tego, co nazywa się obywatelskim i patriotycznym wychowaniem młodzieży. Nie jest to jednak jedyna forma realizowania jeździectwa w harcerstwie, choć do tej pory drużyny kawaleryjskie stanowią większość wśród drużyn jeździeckich.
Istotą harcerskiego jeździectwa jest to, że koń w drużynie harcerskiej zajmuje pozycję środka wychowawczego. Nie może natomiast stanowić celu samego w sobie, któremu podporządkowane są wszelkie działania. W wojsku koń dla żołnierza stanowił środek walki, a nie cel istnienia tej formacji. Nie można dopuścić w drużynie harcerskiej, aby któraś z form harcerskiej aktywności jeździeckiej (sport, pokazy kawaleryjskie etc.) stała się celem działania, ponieważ mamy wtedy do czynienia z towarzystwem wzajemnej adoracji fascynatów barwy i broni czy sportu, a nie z drużyną harcerską. Dobrym bowiem drużynowym jest ten, który potrafi określić istotne cele i przez sytuacje wychowawcze osiągać je. Celem drużynowego jest nie tylko szkolenie specjalnościowe, ale osiąganie efektów wychowawczych. Te efekty wychowawcze wynikać mogą natomiast ze specjalności. Tak więc drużynowy to po prostu dobry organizator wielu sytuacji wychowawczych i drogowskaz, jak się w nich zachować. W tym ujęciu ważne jest także to, że instruktor jazdy konnej w drużynie musi być nie tylko dobrym fachowcem, ale przede wszystkim wychowawcą harcerskim, dążącym w wychowaniu do tych samych celów co drużynowy i harcerze. Jeśli nie jest harcerzem, musi akceptować harcerski sposób postępowania i system wartości zawarty w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim.
Metodyka drużyny konnej opiera się na zasadach metodyki harcerskiej, z tym jednak, że wzbogaca ją o wiele nowych form i możliwości. Nieodzownym elementem w harcerstwie jest dyscyplina, wyrażająca się zarówno w zewnętrznych jej przejawach (np. musztra), jak i w codziennym postępowaniu. W tym układzie o wiele łatwiej utrzymać na zajęciach z jazdy konnej konieczny ład i porządek, co jest niezbędne w celu zachowania zasad bezpieczeństwa.
Przyjęty w harcerstwie system szkolenia pozwala na systematyczne przygotowanie harcerza i harcerki do zdobywania odznak jeździeckich Polskiego Związku Jeździeckiego, a także ułatwia zdobycie uprawnień instruktora rekreacji. Dzięki wielu sprawnościom fachowym z zakresu hipologii szkolenie jeździeckie na każdym etapie stało się dużo łatwiejsze.
W drużynach kawaleryjskich przyjęcie jako wzorca tradycji i obyczajów kawalerii daje możliwość nie tylko utrzymania starych, niejednokrotnie już poniechanych, zwyczajów w postępowaniu z końmi, zarówno w stajni, jak i podczas jazd, wyrastających z przedwojennych regulaminów kawaleryjskich i zasad postępowania, którymi kierowali się kawalerzyści. Stawia również postacie dawnych kawalerzystów jako wzorce osobowe pragnącym ich naśladować harcerzom.
Harcerze kawalerzyści przejmując tradycje pułkowe przejmują wraz z nimi system kawaleryjskiego postępowania, zakładający przedkładanie nad dobro własne dobra Ojczyzny, oparty na fasonie, uczciwości i wzajemnym braterstwie. Dzięki m.in. harcerzom odżywają dawne formacje kawalerii, młodzi ludzie szkolą się we władaniu szablą i lancą, drobiazgowo badają dzieje pułków i losy ułanów. Harcerze z drużyn kawalerii harcerskiej wyróżniają się umundurowaniem, noszą prócz wysokich butów także kolorowe otoki na rogatywkach i proporczyki na kołnierzach zgodne z barwami pułku kawalerii, którego tradycję przejęli.

3. Jak pracują konne drużyny?

Rozwijające się od wielu lat harcerskie środowiska związane ze sportem jeździeckim oraz coraz liczniej organizowane letnie i zimowe harcerskie obozy konne dały możliwość dużym rzeszom młodzieży zetknięcia się z koniem i zagadnieniami sportu jeździeckiego oraz hodowli koni. W większości przypadków konne drużyny i środowiska harcerskie nawiązują do tradycji kawalerii polskiej, co dodatkowo uatrakcyjnia tę formę harcerskiej pracy.
Jednakże sport jeździecki oraz chów i hodowla koni są zagadnieniami niezmiernie złożonymi i opartymi na rozbudowanej dziedzinie nauk biologicznych, jaką jest hipologia. Bez znajomości podstawowych zasad nauki o koniach, opartej w ogromnej mierze na doświadczeniu wielu pokoleń hodowców i jeźdźców, nie da się prawidłowo zorganizować opieki nad końmi, zapewniając im właściwe żywienie i utrzymanie, a jeźdźcom bezpieczeństwo i fachowy instruktaż.
Ponadto, w przypadku pracy harcerskiej, bardzo istotna jest kwestia przekazywania właściwych wzorów wychowywanej młodzieży, która powinna odbierać najrzetelniej przekazaną wiedzę, umiejętności i wzory postępowania oparte choćby właśnie na wzorach zaczerpniętych z tradycji pułków kawalerii polskiej. Doświadczenie wykazało, że zapał i entuzjazm wielu zaangażowanych w jeździectwo instruktorów harcerskich nie jest w stanie zastąpić rzetelnej wiedzy i fachowości. Błędy popełnione w tej dziedzinie mają zbyt wysoką cenę, by do nich dopuszczać, gdyż godzą zarówno w bezpieczeństwo, a więc w zdrowie i życie jeżdżącej konno młodzieży, jak również dobro samych koni. Zwierzęta nie są dobrowolnymi partnerami człowieka w jego zabawie, w związku z czym należy im się w zamian za gwałt zadany ich wolności fachowa opieka, prawidłowe żywienie i właściwie zorganizowane użytkowanie, nie narażające koni na przemęczenie, urazy i schorzenia.
Aby umożliwić realizację przedstawionych powyżej tez, harcerze i harcerki mogą organizować się w zastępy i drużyny. Zastęp w konnej drużynie harcerskiej zwyczajowo nazywany jest sekcją.
Specjalności w harcerstwie to sposób realizacji metody harcerskiej i wędrowniczej wzbogaconych treściami specyficznymi dla danego rodzaju specjalności.
Konne drużyny harcerskie powstają według kryteriów harcerskiej drużyny specjalnościowej i są zatwierdzane przez komendanta hufca rejonu działania drużyny. W naszych działaniach dążymy do tego, aby konne drużyny prezentowały nie tylko wysoki poziom wyszkolenia jeździeckiego, ale przede wszystkim były dobrymi drużynami harcerskimi.

3.1. SEKCJA
Najmniejszą jednostką organizacyjną w drużynie konnej jest sekcja licząca 6 osób. Magiczna liczba 6 wzięła się stąd, że w regulaminie musztry konnej najmniejszą jednostką organizacyjną jest sekcja złożona z sześciu jeźdźców, a podstawową kolumną w regulaminie musztry konnej jest kolumna trójkowa.
Na czele sekcji stoi sekcyjny (zastępowy), ponadto jego zastępca (podzastępowy) specjalizujący się w pionierce, harcerz specjalizujący się w weterynarii, harcerz specjalizujący się w ratownictwie medycznym, łącznościowiec i proporcowy kronikarz. Tak skonstruowana sekcja może być jednocześnie niezależnym zespołem, który wypełniać może zadania np. organizacji rajdu konnego czy biwaku, czy zadania programu "Bądź gotów!" przygotowania harcerzy do działań w czasie klęsk żywiołowych. Dążyć należy do tego, aby harcerze w sekcji mieli umiejętności potwierdzone odpowiednimi sprawnościami lub odznakami.

3.2. ORGANIZACJA DRUŻYNY JEŹDZIECKIEJ
1. Harcerska drużyna jeździecka działa zgodnie z zasadami określonymi przez regulaminy organizacji harcerskiej i jest zarejestrowana przez władze organizacji harcerskiej.
2. W ZHP prawo do ubiegania się o miano drużyny specjalnościowej uzyskuje drużyna harcerska lub starszoharcerska (wielopoziomowa), która działa co najmniej rok zgodnie z "Instrukcją GK ZHP w sprawie organizacji i zasad działania drużyny harcerskiej lub starszoharcerskiej" i uzyskała pozytywną ocenę swojej dotychczasowej działalności przez komendanta hufca.
3. Drużyna realizuje taki program, aby poprzez zdobywanie sprawności, znaków służb, stopni i sprawności jeździeckich oraz stopni harcerskich i instruktorskich, uprawnień państwowych harcerki i harcerze w zgodzie z metodą harcerską rozwijali swoją wiedzę i umiejętności z zakresu hipologii i jeździectwa.
4. Członkowie HDJ w ciągu roku swojej działalności zdobywają kolejno stopnie wtajemniczenia:
harcerskiego (sprawności, znaki służb, stopnie harcerskie i instruktorskie);
specjalnościowego (stopnie i sprawności jeździeckie, kursy HDJ, uprawnienia instruktora rekreacji, inne uprawnienia PZJ).
5. HDJ podejmują służbę na rzecz środowiska lokalnego, wykorzystując poziom swojego wyszkolenia specjalnościowego.
6. Drużyna HDJ dba o wymianę doświadczeń z innymi drużynami i zrzeszona jest w Inspektoracie Jeździeckim. Drużyna harcerska ZHP ma obowiązek zgłoszenia się do Inspektoratu Harcerskich Drużyn Jeździeckich działającym przy Wydziale Harcerstwa Starszego i Specjalności Głównej Kwatery ZHP.
7. W zgłoszeniu powinny się znaleźć:
pełna nazwa drużyny i numer, hufiec;
stopień i pełne dane drużynowego wraz z jego adresem zamieszkania (telefon kontaktowy i ewentualnie faks i email);
liczba członków drużyny;
wybrana do zajęć baza jeździecka oraz imię i nazwisko instruktora jazdy konnej.
Zgłoszenie powinno być potwierdzone przez macierzystą komendę hufca.
8. Drużynowy HDJ przesyła do Inspektoratu HDJ oświadczenie o następującej treści:

Oświadczam, że zapoznałem się z zasadami i wymogami obowiązującymi drużynę i jej kadrę przy prowadzeniu harcerskiej działalności jeździeckiej w ramach Inspektoratu HDJ ZHP oraz z kryteriami harcerskiej drużyny jeździeckiej. Przyjmuję do wiadomości zakres obowiązków drużynowego próbnej drużyny HDJ, a także zobowiązuję się do przestrzegania regulaminów HDJ.

data i miejsce podpis drużynowego


9. Drużyna jest ubezpieczona od następstw nieszczęśliwych wypadków spowodowanych pracą z końmi. Niepełnoletni członkowie drużyny zobowiązani są do przedłożenia zgody rodziców oraz zaświadczenia lekarskiego zezwalającego na uprawianie jazdy konnej.
10. HDJ prowadzi dokumentację swojej działalności: książkę pracy, książkę finansową, dziennik pism przychodzących i wychodzących, kronikę itp.
11. Nazwa i bohater drużyny, nazwy zastępów powinny być związane z przyjętą specjalnością.
12. Drużynowym HDJ powinien być instruktor HDJ posiadający wiedzę i umiejętności z zakresu hipologii i jeździectwa, udokumentowane ukończeniem kursu HDJ lub uprawnieniami instruktora rekreacji jazdy konnej. W przypadku, kiedy drużynowy nie ma takich kwalifikacji, w drużynie powinien być instruktor ds. wyszkolenia specjalnościowego.
13. Drużyna po rocznej pracy na podstawie powyższych kryteriów i pozytywnej oceny swojej działalności zwraca się do komendanta hufca o ogłoszenie jej w rozkazie drużyną specjalnościową o nazwie: "Konna Drużyna Harcerska (Harcerzy Harcerek)" lub "Harcerska Drużyna Jeździecka".

3.3. TRADYCJE KAWALERYJSKIE
Drużyny kawalerii harcerskiej ze względu na to, że są kontynuatorami tradycji kawalerii polskiej, wnoszą do harcerskiego środowiska tradycje i zwyczaje wyrosłe w korpusie kawalerii i pułkach, których tradycje kontynuują.
Tradycyjne cechy osobiste kawalerzystów które chcą zdobyć harcerze to werwa, temperament, szczodrość serca, szczerość, wesołość i humor, nieodstępne w najgorszych nawet tarapatach, fason i szyk kawaleryjski. To również poczucie honoru osobistego, poczucie wartości drużyny, do której się należy, skrupulatność w służbie doprowadzona do perfekcji, koleżeństwo na każdym poziomie i w każdej sytuacji, jednak bez służalczości, podlizywania się, kumoterstwa. Wytrwałość, wytrzymałość i odwaga. Szarmancki stosunek do kobiet i szacunek dla starszych.
Do wspólnych tradycji, kontynuowanych we wszystkich drużynach kawaleryjskich, należy noszenie otoków na rogatywkach i proporczyków pułku imiennika na kołnierzach mundurów. Drużyny posługujące się proporczykami pułkowymi (niektóre drużyny noszą chusty w barwach proporczyków pułkowych), na naramiennikach wyszywają numery pułków lub monogramy (przed wojną część pułków kawalerii nosiła zamiast numerów na naramiennikach monogramy z inicjałami patronów lub szefów). Jeśli mówimy o zewnętrznych oznakach wywodzących się z kawalerii, to warto pamiętać, że oznacza to dopasowany mundur harcerski i kawaleryjski, dobrze skrojone bryczesy, błyszczące cholewy oficerek. O przywiązaniu do zewnętrznej elegancji kawalerii świadczy nienaganna biel żabotu, rogatywka z kolorowym otokiem fantazyjnie naciągnięta na prawe ucho, dokładnie zapięty mundur i elegancko stroczone siodło.
Drużyny kawalerii harcerskiej realizują również szczegółowe wymagania obejmujące poznanie historii kawalerii i pułku imiennika, umiejętności władania szablą i lancą, musztry konnej itp. Do dobrego tonu należy szanowanie barw innej drużyny i znajomość historii innych pułków.

3.3.1. Kryteria drużyny kawaleryjskiej
1. Jeździeckie drużyny harcerskie po zakończeniu okresu próbnego i spełnieniu wymagań drużyny jeździeckiej mogą rozpocząć zdobywanie miana drużyny kawaleryjskiej kontynuującej tradycje kawalerii II Rzeczpospolitej.
2. Nadanie barw pułku imiennika (proporczyków i otoków) odbywa się za zgodą koła pułkowego. Jeżeli koło pułkowe nie istnieje, należy zwrócić się do Stowarzyszenia Kawalerii i Artylerii Konnej. O fakcie nawiązania kontaktu z kołem lub stowarzyszeniem należy powiadomić władze Inspektoratu HDJ.
3. Drużyna, która otrzymała prawo kontynuowania tradycji pułku kawalerii i noszenia jego barw, zobowiązana jest do stałego kontaktu z kołem pułkowym i weteranami pułku lub z jednostkami wojskowymi kontynuującymi tradycje pułkowe.
4. Po zdobyciu imienia harcerze mogą nosić otoki i proporczyki w barwach pułku imiennika oraz używać jako proporca proporczyka pułkowego.
5. Instruktorzy i harcerze starsi mogą po zdobyciu imienia, podczas wystąpień konno, używać oprócz munduru harcerskiego munduru kawaleryjskiego wzorowanego na mundurze Wojska Polskiego wz. 36 z harcerskimi guzikami i oznaczeniami.
6. Drużyna ma prawo używania nazwy: Drużyna Kawalerii Harcerskiej.

3.3.2. Szczegółowy regulamin przyjmowania imion, barw i tradycji pułków kawalerii przez drużyny harcerskie
1. Konna drużyna harcerska podejmuje uchwałę w sprawie ubiegania się o nazwę lub imię bohatera i zgłasza wniosek do macierzystej komendy hufca oraz przesyła uchwałę określającą zadania, jakie zostaną wykonane, by zasłużyć na nazwę lub imię, z prośbą o ocenę i akceptację. Wniosek i zadania drużyna przesyła również do Inspektoratu Harcerskich Drużyn Jeździeckich celem wydania opinii i udzielenia ewentualnej pomocy przy ich realizacji.
2. W zadaniach w szczególności powinny się znaleźć:
wymagania dotyczące historii i tradycji pułku imiennika, dotyczące kampanii bojowych pułku, sławnych żołnierzy i oficerów pułku;
kontakty z żołnierzami i oficerami pułku, a także z kołem pułkowym, które może dodać drużynie dodatkowe wymagania.
odwiedzenie miejsc walki pułku i otoczenie stałą opieką miejsc pamięci i grobów wojskowych związanych z pułkiem i kawalerią.
3. Przed zakończeniem próby drużyna winna przedstawić komendantowi hufca pozytywną opinię Inspektoratu lub pozwolenie na przyjęcie tradycji, imienia i barw wystawione przez koło pułkowe.
4. Komendant hufca po ustosunkowaniu się na piśmie do podjętej inicjatywy decyduje o nadaniu nazwy lub imienia drużynie. Decyzja o nadaniu imienia lub nazwy ukazuje się w rozkazie komendanta hufca.

4. Organizacja konnych drużyn na forum ogólnopolskim

Wszystkie drużyny ZHP z Polski tworzą Inspektorat Jeździecki działający przy Wydziale Harcerstwa Starszego i Specjalności Głównej Kwatery ZHP. Na czele inspektoratu stoi komendant, wybierany na odbywającym się co dwa lata sejmiku, będącym najwyższą formą władzy samorządowej drużyn konnych ZHP. Prócz tego w skład inspektoratu wchodzi sekretarz i skarbnik.
4.1. KOMISJA HARCERSKA PZJ
Rok 1989 był także trudnym momentem dla konnych drużyn. Część z nich znalazło się w ZHP1918*, a potem w ZHR. Niektóre powstały w ZHR. Decyzję o wspólnym działaniu drużyn jeździeckich ZHP i ZHR podjął Sejmik HDJ ZHP i ZHR, który odbył się w marcu 1993 roku w Warszawie.
Owocem współdziałania mię dzyorganizacyjnego jest stworzenie wraz z ZHR Komisji Harcerskiej przy Polskim Związku Jeździeckim, doskonałe kontakty ze Stowarzyszeniem Weteranów Kawalerii i Artylerii Konnej, wspólne imprezy, w tym Mistrzostwa Harcerskich Drużyn Kawaleryjskich i Jeździeckich.
Mistrzostwa odbywają się corocznie od 1995 (w 1995 roku w Zaborowie k. Warszawy organizowane przez 14 DH im. 14 Pułku Ułanów z Sochaczewa, w 1996 roku w Toporzysku k. Jordanowa organizowane przez 15 KKDH ZHR im. 3 Pułku Strzelców Konnych z Krakowa, w 1997 roku w Zbrosławicach organizowane przez 7 SDKH ZHR im. płk. BelinyPrażmowskiego z Bytomia, w 1998 roku w Warszawie organizowane przez 14 DH im. 14 Pułku Ułanów z Sochaczewa, w 1999 roku w Toporzysku organizowane przez 1 TDKH im. 3 Pułku Strzelców Konnych). Nagrodą dla najlepszej drużyny mistrzowskiej jest ufundowany przez p. Aleksandra Wyrwińskiego i Fundację na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej przechodni buńczuk, nawiązujący do tradycyjnych, przedwojennych nagród w kawalerii (wręczony 15 sierpnia 1996 roku w Grudziądzu). Trzykrotnie buńczuk zdobywała 15 KKDH ZHR im. 3 Pułku Strzelców Konnych z Krakowa, a dwukrotnie 7 SDKH ZHR im. płk. BelinyPrażmowskiego ze Zbrosławic.
W 1998 roku czterej członkowie komisji: hm. Dariusz Waligórski, hm. Tadeusz Szamocki, hm. Paweł Rozdżestwieński oraz phm. Mikołaj Rey otrzymali od władz Polskiego Związku Jeździeckiego Honorowe Srebrne Odznaki PZJ w dowód uznania zasług w działalności w Komisji Harcerskiej PZJ.
5. Harcerskie drużyny jeździeckie
(bank pomysłów)
1. Udział w świętach państwowych i religijnych.
2. Mistrzostwa Konnych Drużyn ZHP i ZHR oraz regionalne zawody w podstawowych konkurencjach jeździeckich (ujeżdżenie, skoki, WKKW).
3. Udział w świętach narodowych i religijnych.
4. Organizacja biegu św. Huberta (w listopadzie) i św. Jerzego (23 kwietnia).
5. Udział w Militari, turniejach rycerskich, zawodach country.
6. Treningi jeździeckie, prace stajenne, wachty, zabiegi weterynaryjne.
7. Zloty i obozy, zimowiska jeździeckie.
8. Kursy specjalnościowe (weterynaria, podkownictwo, jeździectwo itp.).
9. Kursy władania bronią białą, zawody we władaniu bronią białą, pokazy i prezentacje.
10. Zajęcia z musztry konnej, pokazy, parady, kadryle.
11. Specjalistyczne zajęcia z fachowcem: sędzią, lekarzem weterynarii, zootechnikiem, trenerem, gospodarzem toru, kowalem, rymarzem itp. (mikrokurs, wykład, prezentacja itp.).
12. Gry terenowe z użyciem koni (patrolowe, InO), biegi myśliwskie, Hubertus.
13. Uczestnictwo w patrolach wspierających ochronę przyrody, przeciwpożarowych, harcerskiej służby porządkowej, służby granicznej itp.
14. Kursy powożenia.
15. Organizacja zajęć popularyzujących jeździectwo (konkursy wiedzy, rysunkowe, festiwal piosenki, dzień z końmi).
16. Woltyżerka.
17. Kolekcjonowanie książek, zdjęć, przedmiotów związanych z końmi.
18. Rajdy konne, od jednodniowych aż po obozy wędrowne.
19. Spotkania z weteranami, stała opieka nad miejscami związanymi z kawalerią, apele i capstrzyki, zwiad historyczny.
20. Jazda na nartach za koniem, kuligi.
21. Przeglądy filmowe kluby dyskusyjne.
22. Warsztaty z rymarstwa (szycie, zszywanie elementów skórzanych).
23. Wycieczki do stad i stadnin, na tory wyścigowe.
24. Zwiedzanie wystaw i ekspozycji związanych z końmi.




III
Zasady bezpieczeństwa
w funkcjonowaniu harcerskich drużyn jeździeckich


Harcerstwo konne to wyzwanie dla pasjonatów, ale również dla ludzi cierpliwych, przewidujących i konsekwentnych. Zorganizowanie i prowadzenie harcerskiej drużyny konnej to, oprócz wszystkich problemów i przeszkód, jakie stawia prowadzenie drużyny harcerskiej, cały dodatkowy wachlarz trudności do pokonania oraz konieczność zdobycia dodatkowej wiedzy i doświadczenia.
Specyfika drużyn konnych sprawia, że konieczne jest restrykcyjne przestrzeganie regulacji prawnych i organizacyjnych, aby zapewnić poprawne warunki pracy kadry oraz bezpieczeństwo młodzieży. Sport jeździecki oraz wszelkie formy pracy związane z użytkowaniem koni stwarzają potencjalne zagrożenie zdrowia i życia.
W związku z powyższym należy dołożyć wszelkich starań, aby poinformować o skali potencjalnego ryzyka zarówno harcerzy i ich rodziców, jak i kandydatów na instruktorów HDJ. Umniejszanie skali tego ryzyka lub niedoinformowanie rodziców celem uzyskania ich zgody na przynależność dziecka do drużyny jeździeckiej jest niedopuszczalne i w konsekwencji może grozić bardzo poważnymi skutkami dla instruktora. Postępowanie takie stoi ponadto w sprzeczności z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim.
Zadaniem i obowiązkiem drużynowego jest uzyskanie pisemnej zgody wszystkich rodziców harcerek i harcerzy jeżdżących konno, zapewnienie możliwości wykupienia stosownych polis ubezpieczeniowych dla harcerzy oraz ubezpieczenie instruktorów od odpowiedzialności cywilnej. W przypadku ZHP sprawy te reguluje porozumienie ubezpieczenia generalnego podpisane 22 czerwca 1999 roku z Polonią S.A. Każdy członek ZHP zobowiązany jest zapłacić 5 zł rocznie, składka za dodatkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej dla instruktorów i kadry wychowawczej wynosi 10 zł rocznie.
Wszyscy uczestnicy zajęć jeździeckich powinni posiadać następujące dokumenty:
pisemną zgodę rodziców na uprawianie jazdy konnej
zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do jazdy konnej
polisę ubezpieczeniową NW (od nieszczęśliwych wypadków) z wyraźnym zaznaczeniem, że dotyczy również jazdy konnej.

Zgodę rodziców należy uzyskać na formularzu wg następującego wzoru:

Niniejszym wyrażam zgodę na uczestnictwo mojego syna/córki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w jazdach konnych organizowanych przez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (podać nazwę drużyny). Oświadczam, że zdaję sobie sprawę z ryzyka związanego z nauką jazdy konnej oraz uprawianiem jeździectwa i nie będę rościł pretensji w związku z mogącymi się zdarzyć nieszczęśliwymi wypadkami. Ponadto oświadczam, że moje dziecko nie otrzymało przeciwwskazań lekarskich do uprawiania jazdy konnej.

Data oraz podpis
i numer dowodu osobistego
jednego z rodziców lub prawnego opiekuna


1. Bezpieczeństwo w stajni
i podczas zajęć konnych
Ogólne zasady BHP obowiązujące w stajniach powinny być doskonale znane wszystkim instruktorom i osobom odpowiedzialnym za prowadzenie zajęć jeździeckich. Nie jest naszym zamierzeniem przedstawianie wykładu ze szczegółowych zasad BHP, lecz jedynie zwrócenie uwagi na najważniejsze aspekty roli instruktora harcerskiego w tym zakresie.
Zanim młodzi adepci jeździectwa harcerki i harcerze przekroczą po raz pierwszy próg stajni, muszą zostać szczegółowo pouczeni o podstawowych zasadach zachowania się w pomieszczeniach dla koni oraz zasadach bezpieczeństwa obsługi koni.
Szczególną uwagę należy zwrócić na dyscyplinę i porządek, ciche i spokojne zachowanie się oraz ograniczenie przebywania w stajni do koniecznego minimum. Należy przyjąć jako żelazną zasadę, że młodzież może przebywać w stajni jedynie w obecności i pod ścisłym nadzorem instruktora lub odpowiedzialnego pracownika.
Regulamin stajni winien kategorycznie zabraniać jakiejkolwiek samowoli ze strony jeźdźców w zakresie wchodzenia do stajni i stanowisk (boksów), wyprowadzania koni, dokarmiania ich itp.
Szczegółowe instrukcje w tym zakresie powinny być spisane w regulaminie porządkowym stajni i wywieszone w widocznym miejscu na trwałej tablicy ogłoszeniowej. Wszystkie osoby przebywające w stajni zobowiązane są do ścisłego przestrzegania tych regulaminów.
Wskazane jest, by wszyscy nowo przyjmowani adepci jazdy konnej oraz członkowie drużyny podpisywali taki regulamin.

1.1. Ogólne zasady porządkowe stajni:
1. poza godzinami jazd w pomieszczeniach dla koni mogą przebywać osoby tylko bezpośrednio związane z ich obsługą;
2. wchodzenie do stanowisk, przeprowadzanie koni itp. może być wykonywane jedynie za zgodą i w obecności instruktora prowadzącego zajęcia;
3. zabrania się krzyków, biegania i innego niepokojącego konie zachowania;
4. wprowadzania psów bez kagańca i smyczy;
5. korytarz paszowognojowy musi być cały czas utrzymany w czystości i porządku;
6. sprzęt stajenny (widły, taczki, wiadra itp.), gdy jest nie używany, musi być złożony w przeznaczonym do tego, odpowiednio zabezpieczonym miejscu. Niedopuszczalne jest pozostawienie w korytarzu wideł i innych przedmiotów mogących pokaleczyć konie lub utrudniających sprawne ich przeprowadzenie;
7. we wszystkich pomieszczeniach oraz w pobliżu stajni, a także magazynów paszowych (stogów, paszarni, silosów itp.) obowiązuje kategoryczny zakaz palenia tytoniu;
8. w stajni powinien znajdować się sprawny i łatwo dostępny sprzęt przeciwpożarowy, a we wszystkich pomieszczeniach należy przestrzegać wzorowego porządku, który sprzyja bezpieczeństwu pożarowemu.

Jako zasadnicze elementy wpływające na bezpieczeństwo w stajni i w czasie jazd należy wymienić:

1. dyscyplinę i bezwzględne podporządkowanie instruktorowi;
2. wykonywanie wszelkich czynności przy koniach jedynie pod opieką i na wyraźne polecenie prowadzącego zajęcia;
3. dopuszczenie do zajęć w stajni jedynie osób po odbyciu wstępnego przeszkolenia z zakresu BHP;
4. prowadzenie zajęć jeździeckich z początkującymi tylko na ogrodzonym, wyrównanym placu, pozbawionym niebezpiecznych przedmiotów;
5. przydzielanie początkującym koni odpowiednio do tej roli przygotowanych, najlepiej starszych, o zrównoważonym temperamencie i bezpiecznych w obsłudze;
6. bezwzględny wymóg używania przez wszystkich uczestników jazd, bez względu na stopień zaawansowania i rodzaj zajęć, toczków, względnie specjalnych kasków jeździeckich. Toczki (kaski) winny mieć zapięcia typu krosowego (uprząż z podbródkiem). Należy zwrócić uwagę, aby podbródek wykonany był z bardzo miękkiego tworzywa. O ile podbródek jest twardy, należy go wymienić na miękki albo w ogóle odpiąć (używać uprzęży zapinanej bezpośrednio pod brodą). Zaleca się, aby instruktorzy prowadzący zajęcia również używali toczków lub kasków podczas jazdy;
7. prowadzenie jazd w grupach nie przekraczających 10 uczestników (koni) przy liczniejszej grupie niezbędnych jest 2 instruktorów i odpowiednio większy plac ćwiczeń (ujeżdżalnia);
8. użytkowanie jedynie zupełnie sprawnego i sprawdzonego sprzętu. Szczególnie należy zwrócić uwagę na stan techniczny puślisk (czy się nie prują i czy skóra nie jest nadmiernie wyciągnięta i cienka), zamków do puślisk (czy bezpieczniki łatwo się otwierają oraz czy cały zamek nie odrywa się od siodła), wodzy (czy nie są naderwane lub poprute). Przyczyną wypadku może być również naderwany popręg albo poprute i porozrywane przystuły. Jeżeli stan techniczny budzi jakiekolwiek zastrzeżenia, to nie wolno takiego sprzętu pod żadnym pozorem używać do czasu przeprowadzenia skutecznej naprawy;
9. przestrzeganie przez uczestników jazd regulaminu porządkowego: kolejności prowadzenia koni na ujeżdżalnię, odpowiedniego szyku przy wsiadaniu i zsiadaniu z koni, prawidłowych odstępów pomiędzy jeźdźcami w czasie jazdy.

2. Bezpieczeństwo poruszania się po drogach
i w terenie

Podczas jazdy konnej w terenie należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach bezpieczeństwa:
1. grupa jeźdźców może wyjeżdżać w teren tylko pod opieką instruktora jazdy konnej, któremu podczas jazdy należy się bezwzględnie podporządkować;
2. uczestnicy powinni mieć odpowiednie środki ochrony głowy tzn. toczki krosowe, puśliska powinny być nieco skrócone, tak aby zapewnić większą stabilność jeźdźcowi;
3. w terenie poruszamy się rzędem, nie wolno zmniejszać odległości pomiędzy końmi chodami wyższymi niż chód, w którym porusza się koń prowadzącego instruktora.


Nigdy nie należy wyjeżdżać w teren samotnie, bez względu na stopień wyszkolenia i posiadane uprawnienia.


2.1. Zjazd z góry
Przy zjeżdżaniu z góry jeździec nadaje i utrzymuje kierunek wodzami, dając szyi konia możliwą swobodę pod warunkiem utrzymywania potrzebnej szybkości.
Unikać zjeżdżania na ukos (możliwość poślizgnięcia się konia), tułów pochylony do przodu czyli prostopadle do grzbietu konia (nie zdzierać konia, nie odchylać się w tył!). Przy jeździe w ten sposób zad konia jest odciążony, a tylne nogi mają lepsze warunki do czepiania się terenu. Na bardzo stromych zjazdach można oprzeć się dłońmi (kciukami) o szyję konia tak jednak, by nie utracić możliwości kierowania koniem. Wzrok skierowany w przód, by z daleka dostrzec wszelkie zmiany terenu.
2.2. Wjazdy
Przy wjazdach koń szczególnie usilnie pracuje zadnimi kończynami i grzbietem, toteż należy ulżyć mu w tej pracy.
Odróżniać należy:
a) długie, a stosunkowo łagodne wjazdy,
b) strome, lecz krótkie.
Na pierwsze wjeżdża się spokojnie, zasadniczo stępem, na ukos, ewentualnie zakładając zakosy jak w pieszych wycieczkach górskich, od czasu do czasu przystając. Tułów pochylony stosownie do pochyłości, tak by zmniejszyć oparcie o kości siedzeniowe; ciężar bardziej rozłożony na uda. Łydki na miejscu, w pogotowiu do działania.
Na drugie zaś wjeżdżać należy na wprost wykorzystując rozpęd, co ułatwi koniowi wskok. Tułów jeszcze bardziej pochylony, a ciężar jeźdźca mocniej rozłożony na uda, prawa ręka chwyta garść grzywy pośrodku szyi, by zapobiec odchylaniu się w tył tułowia przy raptownym ruchu w górę.
2.3. Teren grząski
W terenie grząskim (pola orne, bagniska, zaspy itp.) należy jechać wolniej (kłus zniżyć do truchcika), szyja i głowa konia jak najswobodniej (nie ściągać wodzami, w celu rzekomego "podtrzymania"!), w szczególnie wątpliwych miejscach jechać kłusem ćwiczebnym z silnym oparciem się o uda.
Nie należy jechać jednym śladem!
Przy jeździe przez głębokie zaspy śnieżne odwrotnie należy jechać śladem poprzednim, zmieniając od czasu do czasu czołowego jeźdźca.
Gdy koń się zapada, niepokoi i porusza się susami, należy zawczasu rzucić strzemiona, a w miejscach trudnych zeskoczyć i prowadzić konia w ręku.
2.4. Teren śliski
Jechać wolniej, nogi wyjąć ze strzemion, unikać ostrych zakrętów, jechać luźniej, kłusować kłusem ćwiczebnym. W razie tępych haceli lub niepodkutych koni zejść i prowadzić w ręku.
Przy jeździe przy oblodzonych drogach wykorzystywać ścieżki boczne, udeptane przez przechodniów, miejsca szutrowane, ośnieżone itp.
2.5. Jazda w lesie
Jazda w szybkich chodach możliwa jest tylko w lesie wysokopiennym, o rzadkim podszyciu i zwięzłym podłożu. Jazda w lesie wymaga dużej uwagi ze strony jeźdźca, dobrego wzroku i szybkiej orientacji.
Koniowi należy pozostawić pewną swobodę w wyszukiwaniu przejść, dbać natomiast o całość własnej głowy (gałęzie) i kolan (konary). Jako pewien sposób zapobiegawczy można trzymać palcat prostopadle przed sobą, by uchronić twarz od uderzeń drobnych gałęzi. Uważać na gałęzie odchylane przez poprzednika.
2.6. Przekraczanie przeszkód wodnych
Wąskie rowy i strumyki można przekraczać w wyższych chodach, uważając jednocześnie na brzegi rowu czy strumienia (przeszkody w postaci drutu kolczastego, zarośniętych płotów, dzikich wysypisk śmieci, osób siedzących na drugim brzegu). Szersze przeszkody wodne przekraczać stępem, działając intensywnie pomocami, co zapobiega np. położeniu się konia. Wąskie mostki przekraczać trzymając konia w ręku. Zakazuje się pławienia koni przez osoby niepełnoletnie.
2.7. Dłuższe marsze
Niedbałe prowadzenie i dosiad podczas dłuższych przemarszów, powstałe z powodu znużenia lub niedbalstwa, są główną przyczyną odsednień i okaleczeń konia bądź bezpośrednio, bądź potęgując wpływ niedbałego siodłania.
Świadomy swego zadania, wartości swego konia, harcerz nawet w najcięższych warunkach marszowych (długi marsz, szczególnie w nocy lub podczas upału, senność, zmęczenie po ćwiczeniach itp.) powinien zawsze siedzieć i prowadzić konia jak na ujeżdżalni.
2.8. Główne wady dosiadu podczas marszów:
a) wyciąganie nóg naprzód i przesunięcie siedzenia na tylny łęk ("wyprostować nogi") powoduje to odsednienie tylnej części grzbietu,
b) schylanie tułowia naprzód i opieranie się rękami (nawet łokciami) o przedni łęk ("trochę odpocząć"!) powoduje to nieuchronne odsednienie kłębu lub przedniej części grzbietu,
c) siedzenie bokiem na jednym pośladku (niestety, bardzo częsty błąd) skutek: osednienie na boku,
d) drzemanie i chwianie się w siodle co powoduje zawsze odsednienie konia i obtarcie się jeźdźca,
e) rozpuszczanie względnie kompletne porzucenie wodzy skutki:
zaplątanie się konia w wodzach,
upadek jeźdźca, gdy koń się spłoszy,
nieporządek w szeregach, bo koń idzie samopas,
uszkodzenie tylnych kończyn konia poprzedniego itd.


Nie wolno jechać konno podczas burzy, bezwzględnie należy zsiąść z koni i prowadzić je w ręku najkrótszą drogą do stajni lub miejsca postoju.


3. Zasady konnego ruchu drogowego

Poruszanie się konno po drogach regulują przepisy Ustawy o ruchu drogowym.
Jeźdźcy obowiązani są korzystać z dróg, ścieżek lub pasów przeznaczonych do pędzenia zwierząt lub jazdy konnej. W razie braku takich dróg mogą korzystać z pobocza, a jeżeli brak pobocza z jezdni.
Do jazdy wierzchem po drogach mogą być używane tylko zwierzęta niepłochliwe, odpowiednio sprawne fizycznie i dające sobą kierować. Do jazdy wierzchem stosuje się odpowiednie przepisy o ruchu pojazdów.
Zabrania się jazdy wierzchem:
bez uzdy i kiełzna,
obok innego uczestnika ruchu na jezdni (przepis bardzo dla nas ważny, ponieważ nie pozwala na jeżdżenie w szyku, dlatego też organizując przejazdy kolumn konnych należy zawsze występować o zgodę policji lub straży miejskiej i o ich asystę),
po drogach oznaczonych znakami z numerem drogi międzynarodowej oraz po drogach, na których obowiązuje zakaz ruchu pojazdów zaprzęgowych,
po drogach twardych w okresie niedostatecznej widoczności,
po drogach twardych przez osobę poniżej 17 lat.
Na drogach gruntowych dopuszcza się jazdę wierzchem w warunkach niedostatecznej widoczności pod warunkiem umieszczenia po lewej stronie jeźdźca lub konia latarki ze światłem białym skierowanym do przodu oraz światłem czerwonym skierowanym do tyłu. Światła te powinny być widoczne z odległości co najmniej 150 metrów. W praktyce latarkę mocuje się do lewego strzemienia, lewego ramienia lub kostki jeźdźca, a na pęciny konia zakłada się specjalne fosforyzujące opaski. Jeźdźcy powinni mieć takie same fosforyzujące pasy z szelkami naramiennymi.
Poruszających się po jezdni jeźdźców dotyczą następujące znaki zakazów:
zakaz wjazdu;
zakazy skrętu w lewo, w prawo i zawracania;
pierwszeństwo dla nadjeżdżających z przeciwka;
zakaz postoju i zatrzymywania.
Koniowodny w drużynie harcerskiej jadący konno po drodze może prowadzić luzem tylko jednego konia po swojej prawej stronie.
Przy przekraczaniu jezdni, a także na ruchliwszych odcinkach szosy zsiąść z konia i poprowadzić go w ręku. Szczególną uwagę trzeba zachować przy przekraczaniu przejazdów kolejowych.
Pamiętajcie, że organizując konne przejazdy po mieście, na terenach prywatnych trzeba uzyskać na nie zgodę odpowiednich władz lub osób prywatnych.

Administrator

Posty: 12

Rejestracja: 23 Sty 2011, 19:53

Post 01 Mar 2011, 22:34

cd. Podręcznik Harcerskich Drużyn Konnych

IV
Regulaminy

1. Regulamin mundurowy
1. Mundury harcerzy i harcerek odpowiednio szare i zielone, krój i sposób kompletowania zgodny z regulaminem mundurowym ZHP.
2. Na kołnierzach mundurów harcerze i harcerki noszą proporczyki o wymiarach 1,5 x 5 cm z wcięciem o długości 2,5 cm. Członkowie drużyn jeździeckich noszą proporczyki o barwach ogólnokawaleryjskich, tj. amarantowogranatowe, członkowie drużyn kawalerii harcerskiej proporczyki w barwach pułku imiennika.
3. Nakrycie głowy:
rogatywki z otokiem w barwach drużyny (pułku imiennika). Daszek podstawowy czarny, dla instruktorów kuty, typu kawaleryjskiego,
furażerka, beret z naszytymi po lewej stronie lilijki proporczykami o wymiarach jak proporczyki na kołnierzach,
rogatywka polowa wz. 37 z lilijką,
kapelusze,
podczas jazd należy bezwzględnie używać toczków z uprzężą lub kasków krosowych.
4. Spodnie do jazd konnych bryczesy:
zielone, kroju wojskowego harcerze,
zielone, szare, czarne, zwykłe lub elastyczne harcerki.
5. Buty czarne, wysokie do jazdy konnej, sztylpy.
6. Szable wz. 21 lub 34 z temblakiem skórzanym, mogą być troczone do siodeł wojskowych i wyłącznie podczas wystąpień zwartych (poczet sztandarowy, apel), w szyku konnym, do munduru z wysokimi butami. Zabrania się noszenia szabel indywidualnie i w szykach zwartych pieszo. Dopuszcza się występy indywidualne z szablą konno na zawodach we władaniu białą bronią oraz podczas pokazów.







Harcerze w mundurach do konnej jazdy:kawaleryjskim harcerskim

1.1. REGULAMIN UMUNDUROWANIA HARCEREK I HARCERZY PODCZAS KONKURSÓW JEŹDZIECKICH
Element umundurowania, Harcerze, Harcerki, Instruktorzy i instruktorki
Nakrycie głowy, rogatywka# beret ujeżdżenie, rogatywka# beret# kapelusz ujeżdżenie, rogatywka ujeżdżenie
^, pozostałe konkurencje kask lub toczek z uprzężą, +, +
Mundur, harcerski z opuszczonymi rękawami, +, harc. z opuszczonymi rękawami
^, , , galowy instruktorski
^, cross lub rajd mundur polowy lub inne schludne ubranie, +, +
Spodnie, bryczesy kroju wojskowego koloru khaki, bryczesy koloru khaki# szarego lub czarnego materiałowelub elastyczne, bryczesy kroju wojskowego koloru khaki instruktorzy;bryczesy koloru khaki# szarego lub czarnego# materiałowelub elastyczne instruktorki
Buty, wysokie do konnej jazdy (z ostrogami w konkurencji ujeżdżenia),sztylpy do butów typy sztyblety# jodhpur lub buty wojskowe, +, +
Rękawiczki, białe (tylko ujeżdżenie)# czarne# brązowe, +, +

1.2. MUNDUR KAWALERYJSKI:
1. Nakrycie głowy:rogatywka z otokiem pułku imiennika (ujeżdżenie i władanie bronią) i lilijką. Podczas władania bronią białą podpinka czapki opuszczona.
2. Mundur:kurtka mundurowa wz. 36 z harcerskimi oznaczeniami. Ujeżdżenie bez pasa, władanie bronią białą pas. Żaboty białe.
3. Spodnie:bryczesy wojskowe wz. 36.
4. Buty:czarne, wysokie do konnej jazdy (tylko skórzane).
5. Ostrogi:ostrogi pod warunkiem, że nie będą miały one elementów kaleczących konia.
6. Rękawiczki:brązowe.

Osoby pełnoletnie mogą startować w rogatywcedo munduru kawaleryjskiego w konkurencji skoków, o ile dopuści taki ubiór Sędzia Główny zawodów.

1.2.1 Kurtka mundurowa wz. 36
1. Kurtka mundurowa nawiązuje w swej formie do przedwojennej kurtki wojskowej wzoru z 1936 roku, której używały oddziały kawalerii.
2. Kurtka mundurowa jednorzędowa zapinana jest z przodu na 7 guzików mundurowych z lilijkami, z których ostatni dolny umieszczony jest na linii stanu tak, aby na nim opierał się pas główny.
3. Kurtka jest w ramionach szeroka, w piersiach swobodna, w stanie lekko wcięta, w biodrach dopasowana. Na piersiach i po bokach naszyte są 4 kieszenie z klapami, zapinane na małe guziki mundurowe. U dołu na bocznych szwach pleców, kurtka ma dwa rozporki z krawędziami zachodzącymi na siebie, aby się nie rozwierały. Dół kurtki jest podwinięty do wewnątrz i przeszyty.
4. Kołnierz niski, stojący, wykładany, zapinany na dwie pary haftek. Naramienniki szersze przy wszyciu, zwężające się na końcach, zapinane na małe guziki harcerskie. Na kołnierzu naszyty jest srebrny wężyk i proporczyk, a na naramiennikach albo cyfry oznaczające numer pułku albo monogram.
5. Rękawy dość szerokie, dwuszwowe z rozporkami od strony tylnych szwów sięgają przy swobodnie zwisających rękawach do nasady kciuków. Rozporki są zapinane na duże guziki harcerskie.
6. Długość kurtki mierzona przez środek pleców jest taka, aby dolne jej krawędzie przy pozycji siedzącej nie zachodziły do płaszczyzny siedzenia.
7. Kurtkę mundurową nosi się tylko z koszulą, która posiada kołnierz typu "stójka" lub z białym żabotem zakładanym na szyję.

1.2.2. Spodnie bryczesy wz. 36
1. Spodnie dwuszwowe, z krótkimi zakładkami w górnych przednich nogawkach, swobodne w biodrach, siedzeniu, udach i kolanach, a przylegające ściśle do nóg w łydkach i pod kolanami. Z tyłu naszyty ściągacz. W prawej tylnej nogawce i w przednich nogawkach, obok szwów bocznych zewnętrznych wpuszczone kieszenie, z których tylna zamykana jest klapką.
2. Bryczesy prasuje się tak, aby nie miały kantu w środkowych częściach nogawek.

1.2.3. Płaszcz
Płaszcze wz. 36 z harcerskimi guzikami lub współczesne, dwurzędowe, przerobione w taki sposób, że dają zapiąć się pod szyją, z harcerskimi guzikami. Do płaszczy wolno nosić szaliki zielone lub w barwach używanych przez pułk imiennika.

2. Odznaki i oznaki w harcerskich drużynach jeździeckich

2.1. REGULAMIN ODZNAKI PAMIĄTKOWEJ INSTRUKTORÓW HARCERSKICH DRUŻYN JEŹDZIECKICH I KAWALERYJSKICH KOMISJI HARCERSKIEJ POLSKIEGO ZWIĄZKU JEŹDZIECKIEGO ZHP I ZHR

Celem nawiązania do przedwojennej tradycji kawaleryjskiej, jaką był zaszczyt otrzymania odznaki pamiątkowej pułków oraz odznak szkół podchorążych kawalerii, instruktorzy harcerskich drużyn jeździeckich postanowili stworzyć odznakę pamiątkową, która przypominać będzie o ideach doskonalenia i braterstwa w harcerskiej służbie.

1. Odznaka pamiątkowa instruktorów HDJ, zwana dalej Odznaką, przyznawana jest instruktorom drużyn kawaleryjskich i jeździeckich za szczególne osiągnięcia w dziedzinie rozwoju specjalności oraz kultywowania tradycji kawaleryjskich w drużynach jeździeckich. Odznaka ma wymiary 3,3 cm na 4 cm, przedstawia orła w koronie trzymającego w szponach proporczyk kawaleryjski w barwach amarantowogranatowych. Na proporczyku znajduje się złota lilijka instruktorska.
2. Odznaka może być również nadana osobom nie będącym instruktorami harcerskimi HDJ wyjątkowo zasłużonym dla specjalności.
3. Odznakę nadaje Komisja Harcerska PZJ.
4. Z wnioskiem do Komisji o przyznanie Odznaki występuje organizacja wchodząca w skład Komisji Harcerskiej.
5. Wniosek zawierać powinien: imię i nazwisko, stopień, adres zamieszkania, wiek, przydział służbowy, opinię bezpośredniego przełożonego.
6. Kandydat spełniać powinien następujące warunki:a) posiadać stopień instruktorski;b) 5 lat służby w specjalności;c) w ciągu swej służby dał przykład kultywowania najlepszych tradycji jazdy polskiej, sportu konnego.
7. Komisja rozpatruje wnioski w terminie umożliwiającym nadanie odznaki 15 sierpnia. Komisja może wyznaczyć inny termin uroczystości wręczenia Odznaki, ale dekoracji dokonuje się tylko raz w roku.
8. Koszt wykonania odznaki pokrywa organizacja występująca o przyznanie Odznaki.
9. Komisja niezwłocznie po odbytym spotkaniu przesyła do zainteresowanych odpis protokołu.
10. Przyznanie Odznaki potwierdza się stosownym rozkazem danego Naczelnictwa.
11. Odznaka jest numerowana (Odznaki Honorowe numerowane są cyframi rzymskimi).
12. Odznakę nosi się pośrodku prawej kieszeni munduru, a potwierdzeniem prawa do jej noszenia jest legitymacja sygnowana przez Komisję Harcerską.

2.2. ODZNAKI PUŁKOWE
Nadane odznaki pułkowe i współczesne odznaki pamiątkowe oddziałów Wojska Polskiego nosi się na mundurze harcerskim i kawaleryjskim na środku lewej, górnej kieszeni. Dopuszcza się noszenie tylko jednej odznaki. Odznakę wolno nosić tylko z legitymacją.

2.3. NOSZENIE ODZNAK I OZNAKNA MUNDURZE KAWALERYJSKIM
Na mundurze kawaleryjskim wolno nosić jedynie odznaczenia, krzyż harcerski, jedną odznakę pułkową na lewej kieszeni i odznakę Zasłużonego Instruktora HDJ na prawej kieszeni. Wszystkie ww. odznaczenia i odznaki wolno nosić jedynie wraz z legitymacją uprawniającą do ich posiadania. Zakazuje się noszenia przy mundurze kawaleryjskim sznurów harcerskich, odznak turystycznych i rocznicowych oraz plakietek naramiennych. W czasie występowania w mundurze kawaleryjskim poza granicami kraju należy na lewym rękawie munduru naszyć godło państwowe w odległości 10 cm od górnego wszycia rękawa.

3. Regulamin troczenia siodeł

3.1. RZĄD KAWALERYJSKI
W przypadku występowania w mundurach kawaleryjskich oraz podczas konkursów władania lancą i szablą należy stosować następujące zasady troczenia siodeł i dopasowywania pozostałych elementów rzędu:
1. Do każdego konia musi być dobrane odpowiednie siodło (terlica). Terlicę przymierza się na gołym grzbiecie konia; należy ją włożyć tak, by przednie końce ławek znalazły się cztery palce za łopatkami. Ławki powinny przylegać całą powierzchnią, spoczywając na mięśniach grzbietu, stopy ławek muszą nieco odstawać, krawędzie ławek nie powinny wpijać się w skórę, a cała terlica nie powinna kołysać się w przód i w tył. Łęki powinny wznosić się na trzy do czterech palców ponad grzbietem, mostek nie mniej niż dwa palce.
2. Do troczenia siodła kawaleryjskiego wz. 36 lub wz. 25 należy przystąpić, zachowując następującą kolejność:
zapakować sakwy;
przytroczyć do tylnego łęku siodła owsiak;
złożyć płaszcz i przytroczyć go do przedniego łęku.
3. Szablę przytracza się na początku troczenia. W przypadku, gdy była odpięta od już stroczonego siodła, należy ja ponownie przytroczyć, odpinając paski troczne, umocowujące lewą stronę płaszcza i unosząc go do góry. Sakwy pakuje się w sposób przyjęty w drużynie, pamiętając o jednakowym obciążeniu z obu stron.
4. Owsiak przytracza się w sposób następujący:
napełniony owsiak (3 kg owsa lub do wystąpień paradnych siano) należy skręcić w środku i przytroczyć do tylnego łęku paskiem środkowym i dwoma bocznymi paskami trocznymi;
przystułki pasków trocznych powinny być skierowane do środka siodła i podwinięte na gładko, a sprzączki wyrównane i zwrócone ku tyłowi.
5. Składanie płaszcza do troczenia odbywa się w następujący sposób:
rozłożyć płaszcz na ziemi podszewką do dołu (w oficerskim płaszczu należy odpiąć pętlę);
zapiąć guziczki z tyłu;
wykonać pierwsze złożenie wzdłuż rozłożonych rękawów;
następnie składać płaszcz ku dołowi, wygładzając powstałe fałdy i zważając, aby składanie odbywało się na płasko, a nie na okrągło. Przed zakończeniem tego składania należy wykonać zaznaczone na rycinie złożenie drugie, mające na celu wyrównanie dolnego brzegu płaszcza.
6. Płaszcz złożony w postaci płaskiego wałka przytracza się do siodła w następujący sposób:
środek złożonego płaszcza przymocowuje się do przedniego łęku środkowym paskiem trocznym;
następnie wykonuje się złożenie trzecie, tak aby końce płaszcza równały się z dolnym brzegiem czapraka; zagięte końce składa się jeszcze raz na połowę do wewnątrz i zapina boczne paski troczne (czwarte złożenie);
przed ostatecznym dociągnięciem pasków trocznych należy powstałe fałdy wygładzić;
przystułki pasków trocznych mają być skierowane do wewnątrz siodła i podwinięte pod pakunek na gładko;
sprzączki, wyrównane, powinny być umieszczone nie na środku płaszcza, lecz więcej z przodu.
W przypadku braku płaszczy na przednim łęku dopuszcza się troczenie zielonych kocy, które należy złożyć w sposób jak najbardziej zbliżony do składania płaszcza i przytroczyć jak na rycinach.

7. Przy wystąpieniach w szyku konnym szabla jest przytroczona do siodła pod lewą tybinką dwoma paskami trocznymi (do szabli) w sposób następujący:
pochwa szabli, umieszczona pod tybinką, opiera się o przystulicę lub przystuły siodłowe. Przez górny pierścień pochwy przewleka się i zapina na sprzączkę przystułkę krótkiego paska trocznego, założonego na pasek z przepustem wpustu przedniego wyściółki ławki. Dolna część pochwy, przesunięta przez pętlę długiego paska trocznego, zapiętego na sprzączkę zapinki z tyłu czapraka, leży między sakwą a czaprakiem, mniej więcej na wysokości dolnej krawędzi sakwy;
szabla powinna być tak podciągnięta paskami trocznymi, aby położenie jej było dostosowane do budowy konia i nogi jeźdźca;
przy troczeniu szabli należy uważać, aby pochwa nie opierała się o nity przystulicy lub o sprzączki od popręgu.
8. Temblak. Dla bezpieczeństwa każda szabla powinna być zaopatrzona w skórzany temblak.
9. Derka. Siodło powinno być zakładane na derkę koloru szarego. Dokładnie strzepniętą derkę złożyć poczwórnie, najpierw wzdłuż, potem wszerz i nałożyć na konia tak, by cztery pojedyncze rogi były zwrócone w kierunku lewej, tylnej nogi. Dla przygładzenia sierści derkę przesunąć do zadu, potem unieść i przenieść z powrotem. Na derce nie powinno być żadnych fałd ani zmarszczek. Na derkę wkłada się siodło, zważając, by derka równo wystawała z przodu, z tyłu i po bokach, a żadna część pakunku nie spoczywała na ciele konia. Po włożeniu siodła należy chwycić derkę pod przednim łękiem, prawą ręką zaś pod tylnym łękiem i podciągnąć ją w przewód grzbietowy siodła, celem ułatwienia dostępu chłodzącego powietrza pod siodło.
10. Popręg i podpierśnik dopasowuje się po włożeniu na konia siodła z czaprakiem (na derce). Popręg należy tak podciągnąć, by można było wsunąć pod popręg na płask złożone cztery palce. Sprzączki popręgu muszą leżeć na czapraku (derce), nie na ciele konia. Po podciągnięciu popręgu, przynajmniej jedna dziurka z każdej strony powinna zostać wolna na późniejsze dociągnięcie. Wysokość zapięcia popręgu reguluje się za pomocą przystuł popręgowych i ławkowych.

Sprawdzać, czy nie zapięto popręgu na pochwie od szabli.

Po dopasowaniu podpierśnika, pierścień piersiowy wypada na środku podpiersia, jarzmo leży we wgłębieniu karku nad kłębem, rzemień piersiowy i rzemień łopatkowy muszą być tak luźne, by między nimi a piersią, względnie szyją konia można było przesunąć swobodnie postawioną pięść.
11. Do siodeł z troczeniem wg powyższej instrukcji stosować podpierśniki i kantarouździenice wz. 36 z kiełznem pelhamowym lub kantarouździenice wz. 25 z wędzidłem i munsztukiem. W obu typach ogłowia uwiąz mocuje się do drugiego od dołu paska trocznego lewej strony stroczonego płaszcza. Najważniejsze zasady prawidłowo założonego ogłowia są następujące:
naczółek prosto na czole, poniżej uszu, nie dotykając ich;
paski policzkowe na dwa palce za kośćmi policzkowymi;
nachrapnik na palec poniżej kości policzkowej;
podbródek tak luźny, by jednocześnie jedna dłoń weszła pod podbródek, a druga pod nachrapnik;
pasek podgardlany po zapięciu pozwala na włożenie postawionej dłoni między gardło a podgardle;
położenie kiełzna reguluje się przez odpowiednie skrócenie lub wydłużenie pasków policzkowych (przyjmuje się, że koń może mieć jedną zmarszczkę w kąciku pyska).

12. Jeśli drużyna posiada siodła typu pruskiego lub austriackiego, z sakwami na przednim łęku, płaszcz troczy się w sposób opisany powyżej na sakwach przednich, a owsiak na łęku tylnym, pod siodło kładzie się szarą derkę. Jeśli drużyna nie posiada sakw do tego typu siodeł, zaleca się występowanie w czaprakach harcerskich bez troczenia przedniego łęku. Zamiast owsiaka na tylnym łęku zaleca się troczenie mantelzaka. Przy wystąpieniach w siodłach wojskowych z czaprakami i mantelzakami szable troczy się pionowo, z tyłu lewej strony siodła.

Zakazuje się troczenia szabel do siodeł sportowych.
13. Stroczony rząd kawaleryjski wyglądać ma schludnie, co osiąga się m.in. przez to, że:
elementy skórzane są zawsze czyste i wypastowane, a siodło jest regularnie konserwowane,
sprzączki i inne elementy metalowe nie mogą być zardzewiałe,
popręg należy utrzymywać w czystości,
derka powinna być zawsze sucha i czysta,
owsiak powinien być zawsze wyprany, koloru białego,
czapraki i mantelzaki muszą być zawsze wyprane i czyste,
szable nie mogą być zardzewiałe,
kiełzna po użyciu są zawsze myte i wycierane do sucha.

Zakazuje się występowania w imieniu ZHP w niechlujnym umundurowaniu lub w końskich rzędach nie spełniających wymagań punktu 3.1.13. Zwracać uwagę na dopasowanie i czystość mundurów, czystość butów, otoków, rękawiczek.

3.2. Rząd ogólnoużytkowy
1. Czapraki: czaprak harcerski jest koloru zielonego z białym galonem i naszytymi w tylnych rogach białymi lilijkami. Czapraków tych używają drużyny jeździeckie. Natomiast każda z drużyn kawaleryjskich może używać czapraków w kolorach pułku imiennika, lub wynikających z tradycji pułkowych. Kolor i numery na mantelzakach zgodnie z tradycją pułku.
2. Podczas zawodów należy przestrzegać przepisów PZJ dotyczących siodłania i kiełznania.
3. Podczas wystąpień konnych należy dążyć do ujednolicenia rzędów w drużynie.

4. Proporce
1. Proporce drużyn jeździeckich nawiązują swym kształtem i kolorystyką do proporców kawalerii II Rzeczypospolitej.
2. Drużyny jeździeckie mają prawo używania proporca amarantowogranatowego, drużyny kawaleryjskie zgodnie z barwami pułku imiennika. Drużyny jeździeckie mają prawo doszycia do proporczyka zielonego kwadratu o boku 25 cm, z nazwą lub symbolem drużyny.
3. Wymiary proporca są następujące: długość 75 cm, szerokość 25 cm, wcięcie 50 cm, jeśli w proporcu występuje pasek pośrodku, ma wtedy 2 cm szerokości, jeśli dwa paski każdy 1 cm szerokości. Proporzec jest przywiązywany do drzewca tasiemkami w trzech miejscach, długość tasiemek 15 cm.
4. Komendant Inspektoratu GK ZHP ma prawo używania proporczyka amarantowogranatowego z doszytym kwadratem o boku 25 cm koloru czerwonego z białą lilijką.
5. Naczelnikowi, przewodniczącemu przysługuje proporczyk białoczerwony z kwadratem zielonym 25 cm, z naszytym lub haftowanym monogramem ZHP.
6. Proporczyki nosi się na lancach lub trzymetrowych drzewcach. Drzewce powinno posiadać grot i tylec.

4.1. PROPORZEC KOMENDANTA CWK
1. Proporzec Komendanta Centrum Wyszkolenia Kawalerii został przekazany harcerzom ZHP i ZHR podczas Zlotu Drużyn Kawaleryjskich w Grudziądzu, odbytego w dniach 1416 sierpnia 1996 roku. Wręczony został przez rtm. Józefa Hlebowicza na placu apelowym w przedwojennych koszarach Szkoły Podchorążych Kawalerii.
2. Proporzec jest symbolicznym przekazaniem tradycji wychowywania do idei kawaleryjskich, które mamy prowadzić w naszych drużynach.
3. Proporzec składa się z trzech jednakowych, poziomych pasów: amarantowego, granatowego, amarantowego. W lewym górnym roku naszyty jest stylizowany monogram "CW".
4. Proporzec jest zwyczajowo używany jako proporzec komendanta podczas kursów szkoleniowych drużyn kawaleryjskich.
5. Marsze i sygnały drużyn kawaleryjskich
1. Przed II wojną światową każdy z pułków kawalerii miał własny marsz pułkowy.
2. Zezwala się drużynom kawalerii harcerskiej używania jako własnych marszy pułkowych pułku imiennika.
3. Wspólnym marszem wszystkich drużyn konnych jest marsz oparty na melodii "Hej, strzelcy wraz, nad nami orzeł biały", przejęty od 6 pułku strzelców konnych, w którym był używany w latach dwudziestych.
4. Marsze wykonuje się tylko podczas najważniejszych uroczystości drużyn, słucha się ich w pozycji zasadniczej, po komendzie: "Baczność, marsz (nazwa)".
5. W drużynach wolno również używać przedwojennych sygnałów kawaleryjskich granych na trąbce.(sygnały podano na stronie 117)



V. System odznaki sprawności jeździeckich


W harcerskich drużynach jeździeckich harcerze mogą zwiększać poziom własnych umiejętności jeździeckich dzięki zdobywaniu odznak PZJ i sprawności jeździeckich. Naczelną zasadą zdobywania tych odznak jest to, że uzupełniają one system stopni harcerskich i są jego kwalifikowanym i specjalistycznym dopełnieniem. Przyjęty w harcerskich drużynach jeździeckich system szkolenia jeździeckiego służy do:
ujednolicenia programu szkolenia w HDJ przy jednoczesnej możliwości indywidualizacji odznak w zależności od środowiska czy specjalności jeździeckiej (np. dodatkowe wymagania w drużynach kawalerii harcerskiej);
obiektywnej oceny umiejętności jeździeckich;
mobilizacji harcerzy do samokształcenia i samodoskonalenia, podyktowanych chęcią zdobycia większej wiedzy, a w konsekwencji do zdobycia wyższego stopnia.
System został stworzony w celu takiego przygotowania i wyszkolenia jeźdźca, aby zakres zdobytych przez niego umiejętności pozwalał na wszechstronne przygotowanie do zdobycia uprawnień instruktora rekreacji konnej.
Kolejne odznaki PZJ zdobywane są według następującego schematu:
1. Otwarcie rozkazem próby na daną odznakę;
2. Zdobywanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do zdobycia odznaki;
3. Zaliczenie egzaminu teoretycznego i praktycznego zgodnie z przepisami PZJ.
Czas zdobywania stopni nie jest ograniczony i zależy tylko od posiadanych i nabywanych umiejętności teoretycznych i praktycznych. Egzaminy na odznaki jeździeckie PZJ powinny odbywać się w uroczysty sposób, najlepiej podczas zajęć konnych drużyny lub amatorskich harcerskich zawodów konnych. Do egzaminu harcerz i harcerka przystępują w umundurowaniu zgodnym z regulaminem mundurowym HDJ. Dodatkowej ocenie podlega toaleta konia, stan i czystość rzędu. Komisja może nie dopuścić do egzaminu, jeśli jeździec lub koń nie są odpowiednio przygotowani do egzaminu.

Oznaczenia zdobytych odznak
Zdobyte odznaki nosi się na prawej kieszeni munduru. Jednocześnie odznaka upoważnia do założenia plakietki, na której znajduje się orzeł z odznaki Centrum Wyszkolenia Kawalerii, który w szponach trzyma proporczyk ze złotą lilijką harcerską. Wokół orła biegnie napis "KONNE DRUŻYNY HARCERSKIE". Poszczególne odznaki oznaczane są kolorami tła plakietki, które przyjmują układ historycznego starszeństwa barw w kawalerii polskiej:

Odznaka PZJ, Kolor tła plakietki
Brązowa, Chabrowy
Srebrna, Żółty
Złota, Biały
Instruktor# instruktorkajazdy konnej, Amarantowy


Instruktorzy jazdy konnej noszą plakietkę amarantową, a po otrzymaniu odznaki Zasłużonego Instruktora HDJ noszą odznakę na czerwonej podkładce.
Drużyny mogą wprowadzić inne nazwy i oznaczenia stopni, np. w drużynach kontynuujących tradycje strzelców konnych, szwoleżerów. Nazwy te podlegają zatwierdzeniu przez Inspektorat HDJ GK ZHP. Drużyny kawaleryjskie mają również dodatkowe wymagania dotyczące umiejętności związanych z wyszkoleniem kawaleryjskim.


Stopnie kawalerii harcerskiej przeznaczone są dla męskich drużyn harcerskich i wędrowniczych o specjalności kawaleryjskiej.
Instruktorzy począwszy od stopnia plutonowego aż do starszego wachmistrza dodatkowo używają tytułu podchorąży.
Przy meldowaniu i w podpisach do nazwy stopnia należy dodawać zwrot "kawalerii harcerskiej", np. plutonowy podchorąży kawalerii harcerskiej.
W celu odróżnienia oznaczeń stopni kawaleryjskich konnych drużyn kawaleryjskich od stopni WP zaleca się oznaczanie ich na naramiennikach taśmą dystynkcyjną i gwiazdkami koloru czerwonego. Instruktorzy dodatkowo oznaczają cenzus podchorążego białoczerwonym sznurkiem dookoła naramiennika.

1. Odznaka Jeździecka Polskiego Związku Jeździeckiego

I. Założenia ogólne
Uzyskanie Odznaki Jeździeckiej jest dostępne dla wszystkich zainteresowanych jeździectwem, po spełnieniu wymagań określonych regulaminem.

II. Cel wprowadzenia Odznaki Jeździeckiej
Celem wprowadzenia OJ jest:
1. ujednolicenie szkolenia w jeździectwie przez objęcie przez PZJ opieką wszystkich adeptów jeździectwa,
2. podniesienie poziomu szkoleniowców oraz ułatwienie pracy szkoleniowej w klubach /sekcjach przez dostarczenie instruktorom jednolitego programu szkolenia opracowanego przez Komisję MetodycznoSzkoleniową PZJ,
3. podniesienie poziomu bezpieczeństwa przez upowszechnienie prawidłowej wiedzy teoretycznej oraz wiadomości praktycznych o koniu, jego potrzebach, zachowaniu, charakterze itp,
4. zachęta do doskonalenia umiejętności oraz poszerzania wiedzy jeździeckiej przez zdobywanie kolejnych stopni Odznaki Jeździeckiej.

III. Regulamin zdobywania Odznaki Jeździeckiej
1. Odznaka Jeździecka określa poziom umiejętności jeździeckich wg kryteriów ustalonych przez PZJ.
2. Odznaka Jeździecka dzieli się na trzy klasy: brązową, srebrną i złotą.
3. Prawo do prowadzenia szkolenia w ramach programu OJ mają jedynie kluby/sekcje zarejestrowane w Polskim Związku Jeździeckim, posiadające licencję PZJ oraz trenerzy/instruktorzy sportowi jeździectwa prowadzący zajęcia w tych klubach.
4. Odznaka Jeździecka nadawana jest tylko przez Okręgowe Związki Jeździeckie na wniosek komisji egzaminacyjnej powoływanej przez OZJ (sędzia, trener/instruktor), zatwierdzonej przez PZJ.
5. Kolejne etapy zdobywania Odznaki następują po sobie bez możliwości pominięcia któregokolwiek z nich.
6. Każdy etap zdobywania kolejnej Odznaki kończy się komisyjnym egzaminem praktycznym i teoretycznym. Egzamin jest płatny. Opłata ma pokryć koszty organizacyjne egzaminu, koszty Odznaki i legitymacji.
7. Uczestnicy odbywają egzamin ubrani zgodnie z przepisami w zakresie bezpieczeństwa (ochronne nakrycie głowy zapinane pod brodą, buty z gładką podeszwą, ewentualnie rękawiczki, palcat).
8. Egzaminowi należy nadać uroczystą formę:miejsce egzaminu próba ujeżdżeniowa na czworoboku minimum 20 x 40 m, z literami i punktami koła, próba skoków na odpowiednim, ogrodzonym placu z przeszkodami i cavaletti, podłoże czworoboku i placu bronowane lub wygrabione.
9. Ze względów organizacyjnych zdobywanie OJ można urządzić z podziałem makroregionalnym, a zbiorowy egzamin dla kilku klubów/sekcji w jednym miejscu.

2. Regulamin zalecanych harcerskich sprawności jeździeckich
Wszystkie sprawności jeździeckie zwyczajowo haftowane są kolorem zielonym, sprawności weterynaryjne naszywa się w górnym rzędzie, ale za sprawnościami samarytańskimi.
Adept weterynaryjny *
1. Poznał najważniejsze normy fizjologiczne konia: puls, liczbę oddechów, temperaturę, pokazał, gdzie się je mierzy.
2. Wskazał położenie najważniejszych narządów wewnętrznych i zewnętrznych.
3. Poznał najczęstsze schorzenia występujące u koni, potrafi omówić ich przyczyny, objawy i sposoby zapobiegania.
4. Rozpoznał objawy kulawizny, morzyska, naderwania ścięgien.
5. Opatrzył skaleczenie, otarcie, zrobi okład chłodzący i wcierkę rozgrzewającą.
6. Poznał najważniejsze leki weterynaryjne w podręcznej apteczce.
7. Pomagał przy kompletowaniu apteczki weterynaryjnej na rajd, obóz lub wycieczkę.
8. Opiekował się leczonym koniem, wykonując regularnie zalecone zabiegi.
Sanitariusz weterynaryjny **
1. Zdobył sprawność "adepta weterynaryjnego".
2. Prawidłowo zmierzył koniowi temperaturę, tętno, oddech, dowiedział się, jak zmieniają się w różnych okolicznościach i schorzeniach.
3. Poznał ogólne metody leczenia najczęstszych schorzeń koni.
4. Dowiedział się, co to są choroby zakaźne zwalczane z urzędu i potrafi je wymienić.
5. Poznał dobrze zasady postępowania w przypadku zauważenia objawów ochwatu, morzyska, zapalenia płuc i innych niebezpiecznych chorób.
6. Wykona prawidłowo opatrunek rany nie wymagającej szycia, zrobi opatrunek kopyta.
7. Dowiedział się, kiedy i jak odrobacza się konie.
8. Poznał leki z apteczki weterynaryjnej, potrafi omówić ich przeznaczenie, działanie (ogólnie) i przybliżone dawki.
9. Nauczył harcerzy prostych zabiegów weterynaryjnych.
10. Potrafi prawidłowo przygotować potrzebne materiały i pacjenta przed przybyciem lekarza weterynarii.
11. Poznał zasady profilaktyki weterynaryjnej: dezynfekcji, szczepień ochronnych i odrobaczania.
Woltyżer Woltyżerka *
1. Ukończył podstawowy kurs jazdy konnej i regularnie jeździ konno.
2. Poznał przepisy dotyczące bezpieczeństwa ćwiczeń woltyżerskich i stosuje je w praktyce.
3. Wykonał następujące ćwiczenia: na konia stojącego: wskok trzema sposobami; na konia chodzącego na lonży w stępie, kłusie i galopie: wskok, zeskok, wyskok, rybka, nożyce, stanie na siodle, sztandar, przeskok przez konia.
4. Poznał budowę rzędu woltyżerskiego i prawidłowo go założył.
Stajenny *
1. Poznał podstawowe zasady pracy przy koniach.
2. Rozróżnił stanowisko i boks, omawiając ich wady i zalety.
3. Poznał zasady żywienia koni.
4. Pielęgnował konia czyszcząc go i siodłając, zadając paszę i pojąc według przyjętej kolejności, ścieląc stanowisko, boks, sprzątając stajnię.
Masztalerz **
1. Zdobył sprawność "stajennego".
2. Poznał pasze stosowane w żywieniu koni i potrafi prawidłowo ułożyć dzienną dawkę pokarmową w zależności od pracy wykonywanej przez konia.
3. Poznał zagadnienia hodowli koni: najważniejsze rasy hodowlane w Polsce, okres trwania ciąży u konia, termin przeprowadzania stanówki i odsadzania zwierząt.
4. Przygotował konia do pokazu czyszcząc go i zaplatając grzywę.
5. Powoził parą koni, zaprzęgając je samodzielnie.
Koniuszy ***
1. Zdobył sprawność "masztalerza".
2. Poznał zasady pierwszej pomocy weterynaryjnej.
3. Poznał zasady zamiany pasz w żywieniu koni, samodzielnie, pod opieką instruktora kierował żywieniem koni.
4. Poznał zasady funkcjonowania gospodarstwa swojego klubu, umie pokierować grupą przy pracach stajennych.
5. Opiekował się jednym lub kilkoma końmi, które samodzielnie nauczył jakiejś umiejętności, względnie oduczył niebezpiecznych narowów.
6. Brał udział w pracach przy koniach w dużej stadninie koni, gdzie praktycznie zapoznał się z hodowlą koni.
7. Pełnił funkcję koniuszego na obozie harcerskim lub kierował przez jakiś czas, nie krótszy od dwóch tygodni, pracą w stajni klubu.
8. Regularnie jeździ konno, doskonali się w sztuce powożenia, potrafi samodzielnie przyuczyć do zaprzęgu i pod siodło młodego konia.
Woźnica **
1. Wymienił rodzaje uprzęży i typy pojazdów, rozpoznając je na rysunkach lub zdjęciach.
2. Poznał zasady zaprzęgania i prawidłowo zaprzągł konie w pojedynkę i w parę, prawidłowo dobierając długość pasów pociągowych, powoził w łatwym terenie.
3. Dowiedział się, jak i kiedy używać hamulca.
4. Ubierał konia w szory i w chomąto, rozróżniając prawidłowo poszczególne części uprzęży.
Powożący ***
1. Posiada sprawność "woźnicy".
2. Poznał najważniejsze style zaprzęgów: angielski, węgierski, bałagulski itp.
3. Poznał szczegółowo budowę uprzęży chomątowej i szorowej, zasady kiełznania itp.
4. Zaprzągł prawidłowo parę koni.
5. Ocenił jakość dobrania pary.
6. Pewnie i dobrze jeździł parokonnym zaprzęgiem w różnorodnym terenie.
7. Poznał zasady sprzęgania młodych koni, brał udział w przyuczaniu koni do zaprzęgu.
8. Potrafi opisać szczegółowo zasady zawodów w powożeniu, interesuje się sportem zaprzęgowym.
Skórnik *
1. Wyczyścił, zmiękczył, zakonserwował skórzane elementy ekwipunku jeździeckiego.
2. Poznał podstawowe narzędzia pracy rymarskiej (igły rymarskie, szydło, koń rymarski, nóż, dratwa, dziurkacz), posłużył się nimi.
3. Prawidłowo przygotował dratwę do szycia, szył na dwie igły.
4. Wszył oderwaną sprzączkę, wyciął nową dziurkę w skórze.
5. Poznał ogólną budowę siodła ogólnoużytkowego i rozróżnił ogłowia różnych typów.
Czeladnik rymarski **
1. Zdobył sprawność "skórnika".
2. Połączył skórę różnymi sposobami.
3. Zszył rozerwany kantar lub uzdę, tybinkę siodła lub przystuły.
4. Poznał różne rodzaje rzędów jeździeckich.
5. Wykonał kantar dla konia.
Rymarz ***
1. Zdobył sprawność "czeladnika rymarskiego".
2. Rozróżnił różne rodzaje skóry, poznał ich cechy i przeznaczenie.
3. Rozróżnił różne rodzaje uprzęży.
4. Posługując się sprawnie narzędziami rymarskimi połączył skórę nitami, zastosował jedną z technik zdobienia skóry.
5. Zaszył samodzielnie uszkodzone siodło, dokonując jego demontażu, uzupełnił włosiem braki przy ławkach.
6. Wykonał samodzielnie uzdę wędzidłową wraz z wodzami lub jakąś część uprzęży.
7. Nauczył harcerzy prostych prac rymarskich.
Pomocnik podkuwacza **
1. Poznał cele podkuwania koni.
2. Rozróżnił podstawowe rodzaje podków, zna ich przeznaczenie.
3. Rozróżnił najważniejsze wady budowy kończyn i kopyt koni.
4. Poznał zasady prawidłowego podkuwania koni.
5. Prawidłowo trzymał końskie nogi do kucia.
6. Prawidłowo poskramiał przy podkuwaniu niespokojne konie, poznał zasady bezpieczeństwa.
7. Prawidłowo wyczyścił kopyto, wyrównał brzeg tarnikiem, wyrównał strzałkę.
8. Poznał zasady postępowania w przypadku gnicia strzałki.
9. Regularnie pomagał przy podkuwaniu klubowych koni.
10. Potrafi dociągnąć obluzowaną podkowę, wkręcić hacela.
11. Dba o kopyta klubowych koni, wyjaśnił innym znaczenie pielęgnacji kopyt.
Pomocnik gospodarza toru *
1. Poznał i odróżnił wszystkie rodzaje przeszkód.
2. Ustawił różne typy przeszkód.
3. Dowiedział się, z czego składają się przeszkody, co to jest: stojak, płotek, drąg, wskazówka.
4. Wymienił i ustawił przeszkody terenowe i na parkurze.
5. Brał udział jako pomocnik gospodarza parkuru w zawodach sportowych.
6. Pomagał przy budowie i ustawieniu przeszkód.
Gospodarz toru **
1. Poznał przepisy PZJ dotyczące zawodów konnych w dziedzinie skoków, ujeżdżenia, WKKW i powożenia.
2. Poznał zasady ustawiania przeszkód na parkurze, umie zaprojektować prawidłowo dwu i trójczłonowy ich szereg.
3. Obliczył normę czasu na parkurze.
4. Zaprojektował proste przeszkody ruchome możliwe do wykonania na obozie.
5. Brał udział w organizacji zawodów konnych drużyny lub klubu.
6. Ustawił prawidłowo parkur klasy L z 8 przeszkodami, obliczył normę czasu.
7. Interesuje się sportem jeździeckim, zbiera literaturę na ten temat, zorganizował konkurs lub wystawę poświęconą tej tematyce.
8. Brał udział w zorganizowaniu zawodów w powożeniu, zaprojektował i uczestniczył w wykonywaniu przeszkód.
Włóczęga konny *
1. Ukończył kurs jazdy konnej, pewnie trzyma się w siodle w terenie.
2. Poznał zasady zachowania się na popasie z końmi, potrafi prawidłowo uwiązać konia.
3. Poznał zasady siodłania turystycznego, dobrał prawidłowo ogłowie dla konia na rajd.
4. Brał udział w kilku jednodniowych wycieczkach konnych.
5. Podczas rajdu lub wycieczki samodzielnie zajmował się końmi.
6. Dowiedział się, na jakie kontuzje koń jest szczególnie narażony podczas imprez turystycznych.
7. Potrafi udzielić pierwszej pomocy weterynaryjnej w drobnych skaleczeniach lub otarciach.
8. Zdobył sprawność z zakresu samarytanki potrafi m.in. udzielić pierwszej pomocy człowiekowi.
9. Zna przepisy regulujące jazdę wierzchem i zaprzęgiem po drogach.
Turysta konny **
1. Zdobył sprawność "włóczęgi konnego".
2. Orientował się dobrze w terenie, posłużył się mapą i busolą.
3. Dowiedział się, jakie drogi należy wybierać na konne przejazdy.
4. Prawidłowo urządził improwizowaną stajnię podczas postoju nocnego lub zorganizował nocny biwak z końmi.
5. Prawidłowo rozplanował wysiłek konia w ciągu dnia, poznał zasady jazdy długodystansowej.
6. Poznał zasady przygotowania konia do rajdu.
7. Poznał zasady żywienia konia na rajdzie.
8. Prawidłowo stroczył siodło, poznał budowę i sposób troczenia częściej spotykanych kulbak i siodeł turystycznych.
9. Brał udział przynajmniej w jednym kilkudniowym rajdzie konnym ( na dystansie minimum 150 km) jadąc wierzchem.

3. Zalecane lektury
1. A. Akajewski, Anatomia zwierząt domowych, PWRiL, Warszawa 1983.
2. W. Blendinger, ABC zdrowia konia profilaktyka i leczenie, ZTK Zbrosławice 1984.
3. W. Blendinger, Wstęp do psychologii konia, ZTK Zbrosławice 1984.
4. Chów, hodowla i użytkowanie koni, praca zbiorowa, Wyd. SGGW, Warszawa 1981.
5. Górska turystyka jeździecka, Oficyna Wydawnicza "Ostoja", Kraków 1998.
6. M. Graliński, G. Peczot, Podkuwacz koni, Biuro Wydawnictw MHWiU, Warszawa 1972.
7. Instrukcja ujeżdżania koni, praca zbiorowa, MON, WIW, Warszawa 1946.
8. A. Janicki, Z. Kłos, Chirurgia z ortopedią, PWRiL, Warszawa 1987.
9. Z. Jarosz, Wybrane zagadnienia jeździectwa, Biblioteka Trenera, PKOl 1972.
10. A. Knopfhart, Zasady ujeżdżenia, ZTK Zbrosławice 1985.
11. L. Kukawski, C. Leżeński, O kawalerii polskiej XX wieku, Ossolineum, b.m.i d.w.
12. J. Mickunas, Praca z młodym koniem, Resortowe Centrum MetodycznoSzkoleniowe KSiS, Warszawa 1987.
13. M. Mrozkowiak, Trening uzupełniający jeźdźca, ZTK Zbrosławice 1985.
14. W. Müseler, Nauka jazdy konnej, PWRiL, Warszawa 1993.
15. J. d'Orgeix, Skoki przez przeszkody, ZTK Zbrosławice 1986.
16. A. Paalman, Jeździectwo skoki przez przeszkody, ZTK Zbrosławice 1979.
17. L. Pyrowicz, Szkolenie jeździeckie system i metodyka ujeżdżania koni, ZTK Zbrosławice 1988.
18. E. Sasimowski, M. Budzyński, Żywienie koni, PWRiL, Warszawa 1987.
19. H. Schusdziarra, Gimnazjum jeździeckie, ZTK Zbrosławice 1984.
20. B. Skulicz, Ujeżdżenie i skoki, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1992.
21. W. Storl, Szkolenie młodego konia, ZTK Zbrosławice 1990.
22. J. Zwoliński, Hodowla koni, PWRiL, Warszawa 1983.

Dwutygodnik "Konie i Rumaki".
Miesięcznik "Koń Polski".
Regulaminy wojskowe dla kawalerii, artylerii i taborów wydania przed i powojenne.










Dodatkowe wymagania dla harcerzy z harcerskich drużyn kawaleryjskich:

Odznaka PZJ, Nazwa stopnia kawaleryjskiego, Oznaczenie stopnia, Wymagania stopni kawaleryjskich
brązowa, 1. st. ułan, 1. 1 belka na naramienniku, 1. Wie# ile było pułków kawalerii w II RP i potrafi wymienić pułki# które były w 1939 roku w brygadzie razem z pułkiem imiennika.2. Zna pochodzenie nazw: szwoleżer# ułan# strzelec konny.3. Potrafi wymienić trzy bitwy# w których wsławiła się polska jazda.4. Poznał budowę szabli i lancy.
^, 2. kapral, 2. 2 belki na naramienniku, 1. Wymieni trzech słynnych dowódców polskiej jazdy.2. Wie# kim byli husarze.3. Poznał regulamin mundurowy harcerskich drużyn kawaleryjskich.4. Potrafi dosiadać konia z lancą i poruszać się z nią w stępie i kłusie.5. Potrafi poruszać się w trójkach w stępie i kłusie.6. Potrafi stroczyć rząd kawaleryjski i prawidłowo założyć go na konia.7. Zna musztrę pieszą z szablą.
^, 3. plutonowy, 3. 3 belki na naramienniku, Stopień plutonowego przyznawany jest za jednorazowy wyczyn w jakiejś dziedzinie specjalności. Instruktor harcerski po zdobyciu brązowej odznaki PZJ i po zrealizowaniu wymagań kawaleryjskich stopnia st. ułana i kaprala otrzymuje stopień plutonowego podchorążego z pominięciem stopnia st. ułana i kaprala.
srebrna, 4. wachmistrz, 4. obszycie i jeden kąt na naramienniku, 1. Wie# kim byli szwoleżerowie w epoce napoleońskiej.2. Przystąpił do nauki władania szablą i lancą.3. Potrafi poruszać się z lancą we wszystkich chodach konia.4. Poznał musztrę konną z szablą i lancą.5. Rozłoży i złoży rząd kawaleryjski.
^, 5. st. wachmistrz, 5. obszycie i dwa kąty na naramienniku, 1. Opisze ogólnie jedną z bitew powstania listopadowego# wojny 1920 roku lub kampanii wrześniowej 1939 roku.2. Rozpoznaje proporczyki pułków kawalerii II Rzeczypospolitej (wg kolorystyki drugiej połowy lat trzydziestych).3. Włada lancą i szablą.4. Potrafi przeprowadzić musztrę sekcji kawalerii.
złota, 6. chorąży(stopień dla har cerzy# którzy nie są instrukt. harc.), 6. obszycie i jedna gwiazdka na naramienniku, 1. Wymieni pułki kawalerii odznaczone krzyżem Virtuti Militari za rok 1920.2. Opisze organizację pułku kawalerii w 1939 roku.3. Zna musztrę plutonu kawalerii.4. Poznał chwyty szablą oficera kawalerii.
^, 7. podporucznik, 7. jedna gwiazdka na naramienniku, 1. Wymieni pułki kawalerii odznaczone krzyżem Virtuti Militari za rok 1920.2. Opisze organizację pułku kawalerii w 1939 roku.3. Opisze najważniejsze tradycje i zwyczaje korpusu oficerów kawalerii.4. Zna musztrę plutonu kawalerii.5. Poznał chwyty szablą oficera kawalerii.6. Potrafi przygotować szkolenie z zakresu władania szablą# lancą# musztry kawaleryjskiej itp.
^, 8. porucznik, 8. dwie gwiazdki na naramienniku, 1. Wniósł własny wkład w zachowanie i popularyzowanie tradycji kawaleryjskich.2. Pomagał w organizacji kursu jeździeckiego o specjalności kawaleryjskiej.
Instruktor rekreacji, 9. rotmistrz, 9. trzy gwiazdki na naramienniku, 1. Prawidłowo przeprowadził kurs jeździecki o specjalności kawaleryjskiej.
Załącznik do regulaminu Odznaki Jeździeckiej PZJ
Temat, Odznaka brązowa
, Odznaka przeznaczona dla tych# którzy zaczynają zdobywać podstawowe wiadomości i umiejętności potrzebne do pracy i użytkowania konia.
1. Wiedza ogólna, 1. Zna zasady bezpieczeństwa pracy w stajni oraz zajęć jeździeckich. 2. Rozróżnia podstawowe maści koni. 3. Poznał budowę ogłowia i siodła sportowego# rozróżnia rodzaje i przeznaczenie siodeł do jazdy konnej. 4. Zna sprzęt do pielęgnacji konia. 5. Wie# jak ubrać się na jazdę konną# i wie# jakie elementy ubioru są szczególnie ważne dla bezpieczeństwa jeźdźca. 6. Poznał zasady jazdy na ujeżdżalni. 7. Omówi cechy prawidłowego dosiadu oraz najczęściej popełniane błędy. 8. Zna i potrafi opisać chody koni. 9. Potrafi wymienić naturalne i sztuczne pomoce jeździeckie. Omówi działanie i współdziałanie pomocy w następujących sytuacjach: ruszenie stępem ze "stój"# zakłusowanie ze stępa w linii prostej# wolta w stępie i kłusie# zagalopowanie z kłusa z żądanej nogi# zatrzymanie.10. Zmiany chodów i pokonywanie zakrętu.
2. Weterynaria, 1. Potrafi opisać zewnętrzną budowę konia: głowa# szyja# kłoda# kończyny przednie i tylne. 2. Wie# jak opatrzyć drobne skaleczenie lub otarcie skóry konia.
3. Hodowla, 1. Zna podstawowe pasze dla koni. 2. Zna zasady i kolejność zadawania pasz oraz zasady pojenia.
4. Umiejętności praktyczne, 1. Zna podstawowe czynności obsługi stajennej (czyszczenie boksów i stanowisk oraz konia# karmienie) i bierze w nich udział. 2. Zna i stosuje zasady prawidłowego i bezpiecznego wchodzenia do boksu i stanowiska# podchodzenia do konia. 3. Zna i stosuje podstawowe zabiegi pielęgnacyjne przed jazdą i po jeździe: zdejmowanie i zakładanie kantara# prawidłowe wiązanie konia na uwiązie# podnoszenie nóg# czyszczenie i pielęgnacja kopyt# czyszczenie i zabiegi pielęgnacyjne przy koniu. 4. Potrafi konserwować sprzęt jeździecki.
5. Umiejętności jeździeckie, 1. Potrafi prawidłowo: kiełznać i siodłać konia# dosiąść i zsiąść z konia# prowadzić konia w ręku i zawracać. 2. Zna zasady pracy na ujeżdżalni i podstawowe figury. 3. Posiadł umiejętności: regulacji puślisk z siodła oraz podciągania popręgu na koniu# poprawnego dosiadu i postawy jeźdźca oraz prawidłowego użycia pomocy# zmiany chodów# zatrzymywanie# pozostanie w pozycji "stój"# jazdy w stępie# kłusie ćwiczebnym i anglezowanym oraz w galopie# pokonywanie caveletti w półsiadzie kłusem# jazdy w grupie na ujeżdżalni i w terenie.

Do czasu wprowadzenia przez PZJ wymagań odznaki srebrnej i złotej, w harcerskich drużynach jeździeckich dopuszcza się stosowanie dwóch stopni, które zdobywa się przy zachowaniu takich samych zasad jak przy odznace brązowej PZJ i oznacza się je określonymi kolorami plakietki.

Plakietka żółta, Plakietka biała
Stopień przeznaczony dla tych# którzy zdobyli podstawowe wiadomości i umiejętności# potrafią samodzielnie jeździć w terenie i mogą startować w konkursach klasy "open", Stopień przeznaczony dla osób zdobywających wiedzę i umiejętności pozwalające przystąpić do egzaminu na kurs instruktora rekreacji o specjalności jazda konna.
1. Zna podstawowe typy użytkowe i rasy koni. 2. Zna rasy koni hodowanych w Polsce. 3. Rozróżnia i potrafi opisać maści koni# zna odmiany i odmastki. 4. Orientuje się w rodzajach konkurencji sportu konnego. Posiada wiedzę niezbędną do świadomego oglądania zawodów jeździeckich. 5. Zna dokładnie budowę rzędu wierzchowego sportowego. 6. Zna komendy stosowane w trakcie jazdy terenowej. 7. Zna zasady prawidłowego poruszania się konno po drogach# wie# jak należy prawidłowo oznakować konia i jeźdźca. 8. Zna najważniejsze wady chodów konia. 9. Wie# jak zachować się na popasie (postoju).10. Zna narowy i nałogi koni i sposoby ich zapobiegania.11. Wie# jak zachować się z koniem w różnych sytuacjach na ruchliwej szosie# na lodzie# w wodzie i podczas burzy., 1. Zna zasady rozgrywania konkursów w dziedzinach A# B# C.2. Zna zasady podkuwania koni.
1. Zna dokładnie budowę zewnętrzną konia oraz położenie najważniejszych narządów wewnętrznych. 2. Zna najczęstsze schorzenia koni i sposoby zapobiegania. Umie rozpoznać objawy kulawizny (potrafi wskazać niesprawną kończynę)# objawy morzyska# ochwatu# spleczenia# zapoprężenia. 3. Potrafi zaradzić przy drobnych urazach powstałych podczas zajęć w stajni# na maneżu itd. 4. Zna skład podstawowej apteczki weterynaryjnej oraz przeznaczenie poszczególnych środków. 5. Potrafi zrobić wcierkę# założyć okład chłodzący i rozgrzewający# zabandażować kończynę w okolicy stawu itp., 1. Wie# jak postępować z odparzeniami i zranieniami.2. Zna podstawy fizjologii konia# pamięta podstawowe parametry fizjologiczne (tętno# oddechy# temperatura ciała). Potrafi je zmierzyć i ocenić.3. Wie# jak udzielić pierwszej pomocy przy ochwacie# kolce# naderwaniu ścięgna# mięśniochwacie.
1. Orientuje się w zasadach prawidłowego żywienia koni. 2. Zna i rozróżnia najgroźniejsze dla koni rośliny trujące# wie jak zapobiec ich przypadkowemu spożyciu. 3. Zna zasady żywienia i pojenia koni podczas marszu (np. na rajdzie turystycznym)., 1. Potrafi prawidłowo ocenić kondycję konia.2. Wie# jak dostosować żywienie do aktualnej eksploatacji konia.3. Umie ułożyć prawidłową dawkę pokarmową dla konia# mając do dyspozycji konkretne pasze oraz dane dotyczące koni. Zna dobrze fizjologiczne uzasadnienie zasad żywienia koni i umie to wytłumaczyć w podstawowym zakresie.4. Zna podstawowe dane dotyczące rozrodu koni i hodowli koni: czas trwania ciąży u klaczy, zasady opieki nad klaczą w okresie wyźrebienia i karmienia# odsad źrebiąt# podstawowe zasady wychowu młodych koni# wiek rozpoczęcia przez konie dojrzałości wystarczającej do rozpoczęcia pracy.
1. Potrafi prawidłowo lonżować konia. 2. Zna i umie dopasować różne rodzaje nachrapników# wytoków# napierśników itp. Umie dopasować do konkretnego konia kompletny rząd wierzchowy (np. nowy rząd po zakupie). 3. Umie udzielić pierwszej pomocy człowiekowi w najczęstszych urazach i wypadkach mogących się zdarzyć podczas jazdy konnej. 4. Potrafi skompletować i konserwować ekwipunek do jazdy konnej, 1. Wie# jak należy poprawnie ładować konia do samochodu# poprawnie przygotuje konia do transportu.2. Potrafi ocenić stan podkucia konia.3. Umie prawidłowo dobrać właściwe kiełzno.
1. Zna zasady działania i współdziałania pomocy w podstawowych chodach konia i stosuje je w praktyce. 2. Potrafi prowadzić konia w zadanej postawie i tempie# poprawnie stosuje pomoce. 3. Jeździ w urozmaiconym terenie w grupie z instruktorem. Zna zasady pokonywania zjazdów i podjazdów. Potrafi pokonywać poprawnie łatwe przeszkody w terenie (niewielkie rowy# kłody drzewa wys. do 50 cm)., 1. Potrafi kontrolować ułożenie i działanie swoich łydek umie poprawnie posługiwać się ostrogami.2. Osiągnął swobodny# zrównoważony i elastyczny dosiad# ma czułą# wyrobioną rękę.3. Potrafi w poprawnym stylu pokonać parkur klasy L.4. Potrafi wykonać program czworoboku klasy L z rezultatem minimum 55% punktów.5. Swobodnie porusza się konno w urozmaiconym terenie z naturalnymi przeszkodami.

Administrator

Posty: 12

Rejestracja: 23 Sty 2011, 19:53

Post 01 Mar 2011, 22:36

cd. Podręcznik Harcerskich Drużyn Konnych

VI Musztra pieszo i konno w harcerskiej drużynie jeździeckiej

Uwagi ogólne
Rozdział zawiera całość wiadomości w zakresie musztry pojedynczego harcerza jak również władanie bronią białą.
Porządek rozdziałów według zasadniczych tematów (musztra bez broni, musztra z szablą, lancą) uwzględniając postęp szkolenia w ramach każdego rozdziału.

Rozdział I Musztra bez broni
1. POSTAWA ZASADNICZA KONNO
Postawę zasadniczą przybierać należy przy wszelkich wystąpieniach służbowych oraz na komendę "Baczność" (względnie zapowiedź innej komendy).
Dosiad ściśle przepisowy, bez sztywności, głowa nieruchoma, wzrok wprost przed siebie.
Wodze w lewej ręce.
Wady
Zbyt sztywny dosiad, powstawanie w strzemionach przy odpowiadaniu; przekrzywianie ramion, wysuwanie naprzód brody, schylanie w bok głowy, nierówne ustawienie stóp, mocne przyciskanie dłoni do uda.
2. POSTAWA SWOBODNA KONNO
Przybiera się na komendę "Spocznij". Oddać wodze, poklepać lekko konia.
Komendę "Spocznij" trzeba natychmiast wykorzystywać do poprawienia oporządzenia oraz równania, krycia itp.
3. POSTAWY PRZY KONIU
Zwrot głowy
Wykonuje się pieszo i konno (zwykle w szykach zwartych): na komendę "Na prawo (lewo) patrz" i "Równaj"; pojedynczo celem oddania honorów. Harcerz szybkim, dziarskim ruchem zwraca głowę w prawo (lewo) tak, by oko lewe (prawe) znalazło się na środkowej linii ciała, głowa z lekka podniesiona, oczy zwrócone w kierunku zwrotu głowy.
Wady
Opuszczanie brody, schylanie i przekrzywienie głowy, brak sprężystości, przechylanie tułowia. Harcerz bez czapki lub mający zajętą prawą rękę bronią lub ciężarem (nie mogący przełożyć ciężaru do ręki lewej) harcerz powożący lub jadący konno oraz na komendę w oddziale zwartym oddaje honory tylko przez postawę zasadniczą i dziarski zwrot głowy.
Postawa jeźdźca z koniem
Jeździec trzyma i prowadzi konia w niżej podany sposób:
Jeździec po lewej stronie konia, prawa ręka, na wysokości stawu barkowego, trzyma mocno wodze pod pyskiem konia (na szerokość dłoni od pyska), rozdzielając je palcem wskazującym.
Koniec wodzy w ręce lewej, kciuk rozdziela wodze; w marszu lewa ręka porusza się swobodnie. Strzemiona powinny być podciągnięte.
Na komendę "Równaj" jeździec trzymając prawą ręką konia za lewą wodzę tuż przy pysku, staje przed koniem (wykraczając naprzód lewą nogę i uważając, by nie szarpnąć konia), lewą ręką ujmuje prawą wodzę przy pysku i równa na wskazaną stronę.
Postawa "spocznij" przy koniu jeździec w postawie "spocznij" trzyma konia dowolnie za wodze.
Dosiadanie konia
Na zapowiedź "Do wsiadania" jeździec robi zwrot w prawo, przekłada wodze wędzidłowe przez głowę konia, robi krok w prawo, lewą ręką ujmuje obie wodze wraz ze sporą garścią grzywy trochę powyżej kłęba (ew. razem z palcatem).
Na hasło "Ľna koń!" lewą stopę wkłada głęboko w strzemię, pomagając sobie prawą ręką, przybliża się do konia, prawą rękę kładzie na tylny łęk, starannie unikając dotykania czubem lewej nogi boku końskiego, silnie odbija się prawą nogą od ziemi i wspiera się na wyprostowanych obu rękach, opierając lewe kolano o siodło, nogi złączone, tułów nieco pochylony wprzód, łagodnie przenosi prawą rękę na przedni lęk (prawą stronę) przenosi wysoko prawą nogę (wyprostowaną) ponad tylnym łękiem i miękko opuszcza się w siodło, z lekka zaciskając uda następnie przyjmuje prawidłowy dosiad, bierze prawe strzemię i wodze. Spokojne i zręczne wsiadanie oszczędza konia; ostre i gwałtowne ruchy, ciężkie opuszczanie się w siodło niepokoi konia i niszczy grzbiet.
Zsiadanie
" Do zsiadania Ľ" jeździec bierze wodze lewą ręką i chwyta nią garść grzywy, prawą rękę kładzie na prawą stronę przedniego łęku, wyjmując prawą nogę ze strzemienia.
"Ľz koni" podnosi się na lewym strzemieniu, prostując lewą nogę, prawą nogę wyprostowaną podnosi wysoko ponad tylnym łękiem, łączy nogi, przenosi prawą rękę na tylni łęk, wyjmuje lewą nogę też ze strzemienia i lekko zeskakując na ziemię, po czym przerzuca wodze przez głowę i staje obok konia.
Trzeba umieć wsiadać i zsiadać z prawej strony konia.

Rozdział II Musztra z szablą:postawy i chwyty pieszo
1. OPIS SZABLI
2. POSTAWA SWOBODNA I ZASADNICZAPIESZO Z SZABLĄ W POCHWIE
Jak postawa bez broni, z tym że lewa ręka swobodnie opuszczona obejmuje pochwę szabli kciukiem od przodu (kciuk wyprostowany) reszta palców od tyłu.
Dobycie szabli
Na komendę: "Szable w dłoń".
Wykonanie: na zapowiedź "Szable" lewa ręka zmienia sposób trzymania pochwy, a mianowicie: ujmuje ją w tym samym miejscu, ale kciukiem od tyłu, pozostałymi palcami od przodu. Prawa ręka jednocześnie chwyta za rękojeść kciukiem od wewnątrz, pozostałymi palcami od zewnątrz i wydobywa szablę na szerokość dłoni.
Na hasło "w dłoń":
1 tempo energicznie wydobyć szablę z pochwy wznosząc ją w wyprostowanej prawej ręce pionowo w górę; szabla skierowana ostrzem w przód, piórem do góry.
2 tempo prawą rękę z szablą opuścić energicznie najkrótszą drogą w dół do prawego boku.
Lewa ręka powraca do położenia jak w postawie zasadniczej.
Postawa zasadnicza z dobytą szablą
Trzymać szablę w sposób następujący: prawa ręka swobodnie opuszczona obejmuje rękojeść palcami: wskazującym, środkowym oraz kciukiem, pozostałe dwa palce (lekko zgięte) są poza rękojeścią, przy czym czwarty (serdeczny) naciska ją z tyłu. Głownia grzbietem oparta o ramię na szwie rękawa, ostrze w przód.






Maszerowanie z dobytą szablą
Na zapowiedź komendy do marszu zmienia się sposób trzymania dobytej szabli (ze względu na wygodę), a mianowicie:
1 tempo lewą rękę nie zginając jej wysunąć naprzód przed środek ciała, dłonią do góry; jednocześnie wysunąć i prawą rękę z szablą, pozostawiając grzbiet szabli oparty o bark na szwie rękawa (nie spuszczać na zgięcie łokcia!) i oprzeć kapturek rękojeści na otwartej lewej dłoni;
2 tempo lewą dłonią przytrzymać z lekka rękojeść, prawą zaś ująć w tym czasie kabłąk jak na rysunku;
3 tempo szybko powrócić do postawy zasadniczej.
W czasie marszu prawa ręka z szablą zachowuje miarowy wahadłowy ruch w takt marszu (również na komendę "Baczność" i "Na prawo (lewo) patrz"). Lewa ręka trzyma pochwę jak w postawie zasadniczej, pochwa nieruchoma w dół.
Na każdą komendę "Stój" harcerz (po zatrzymaniu się) bez nowej komendy powraca do postawy "Szable w dłoń" w 3 tempa, drogą odwrotną.
"Szable schroń!"
Na zapowiedź "Szable":
1 tempo wznieść szablę prawą ręką do góry, a lewą ręką ująć pochwę, jak podczas wydobywania;
2 tempo opuścić szablę piórem w lewo w przód i w dół ku pochwie; prawa ręka zgięta w stawie łokciowym, pióra szabli przy okienku pochwy, wzrok skierowany w stronę okienka; wsunąć szablę do pochwy, ale nie do końca, lecz zatrzymać tak, by wystawała z pochwy na szerokość dłoni. Głowę zwrócić na wprost. Na hasło "schroń" energicznie wsunąć szablę do pochwy i przybrać "postawę zasadniczą z szablą w pochwie".

3. PREZENTOWANIE
Na komendę: "Prezentuj broń".
Wykonanie tylko stojąc na miejscu z "postawy zasadniczej z dobytą szablą".
Na hasło "broń" przerzucić szablę energicznie przed pierś i jednocześnie objąć rękojeść dłoni. Pięść oddalona od piersi na szerokość dłoni, jelec szabli na wysokości wszycia kołnierza, łokieć swobodnie opuszczony. Głownia szabli pionowo przed środkiem twarzy, ostrze w lewo. Lewa ręka jak w postawie zasadniczej.
Powrót do postawy zasadniczej na hasło komendy "Na ramię broń" najkrótszą drogą.
Wady wykonywania chwytów szablą pieszo: chwianie się tułowia, odchylenie pióra wzniesionej szabli od pionu.
4. POSTAWA SWOBODNA
Na komendę "Spocznij" postawa swobodna jak bez broni, trzymanie szabli dowolnie.
5. WSKAZÓWKI METODYCZNE
Zajęcia należy poprzedzić opisem szabli, jej części składowych i sposobem noszenia.
Salutowanie oficerów można pokazać dla informacji.
Harcerz występuje z szablą u boku tylko do musztry formalnej, na uroczystościach oraz w wypadkach, określonych w "Regulaminie musztry", co należy wytłumaczyć harcerzom, aby uniknąć noszenia przez harcerzy szabel indywidualnie.
Rozdział III Musztra z szablą:postawy i chwyty konno
1. TROCZENIA
Konno szablę przytrocza się do siodła pod lewą tybinką.
Sposób patrz rozdział "Regulaminy".
2. DOBYCIE SZABLI
Na zapowiedź "SzableĽ" przenieść prawą rękę nad wodzami i pochylając, w miarę potrzeby, wyprostowany tułów do przodu, ująć nią rękojeść i wysunąć szablę z pochwy na szerokość dłoni.
Na hasło "Ľw dłoń" wyciągnąć szablę, wznieść wyprostowanym ramieniem pionowo piórem do góry (jak w szyku pieszym) po czym opuścić w dół do postawy zasadniczej.
3. POSTAWA ZASADNICZA Z DOBYTĄ SZABLĄ
Dłoń trzyma rękojeść jak w szyku pieszym, z tym że nasada dłoni i dwa palce (czwarty i piąty) opiera się z góry na górnej części uda na dwie dłonie poniżej stawu biodrowego. Grzbiet oparty o szew rękawa, ostrze w przód.
Wykonanie tylko w miejscu lub stępem.
"Szable schroń"
Chwyty jak "Szable w dłoń" w odwrotnym porządku. Wykonanie jak w szyku pieszym (patrz rozdział II). Wykonanie z postawy zasadniczej z szablą dobytą na komendę "Do boju szable".
Wykonanie na hasło "Do boju szable" włożyć prawą rękę po przegub w temblak, po czym oprzeć ją razem z szablą na lewej pięści tak, by móc wolnymi palcami pomagać w kierowaniu koniem. Głownia w dalszym ciągu oparta grzbietem o prawe ramię na szwie rękawa.
Wady
Wady wykonania chwytów konno:
niespokojne łydki,
szarpanie wodzami, wypuszczanie wodzy z ręki,
zbyt wysokie (w pachwinie) lub zbyt niskie (przy szwie spodni) położenie dłoni w postawie zasadniczej,
skierowanie ostrza na boki, spuszczanie głowni z barku.
4. WSKAZÓWKI METODYCZNEDO NAUKI WŁADANIA BOJOWEGO SZABLĄ
Chwyty szablą w szyku konnym można rozpocząć jak najwcześniej, gdy tylko oswojenie koni na to pozwoli.
Do władania bronią białą jeździec:
a) skierowuje wzrok na cel,
b) prowadzi konia na skróconych wodzach tak, że lewa pięść opiera się z góry o szyję końską w połowie jej długości po to, aby uniknąć szarpnięcia wodzami w chwili cięcia lub pchnięcia,
c) kości siedzeniowe unosi nieco z siodła, silniej opierając się na strzemionach, przy czym silniej opiera się na strzemieniu tej strony, z której chce ciąć (pchnąć). Tułów nieco pochyla też w tę stronę (nie przesadzać!). Jadąc kłusem jedzie kłusem ćwiczebnym.
W galopie podczas ćwiczeń w użyciu broni białej cały czas jedzie w wyżej podanej postawie (tzn. kości siedzeniowe nad siodłem), schylając z lekka tułów podczas cięcia (pchnięcia).
Przy użyciu lancy tułów pochylać należy bardzo nieznacznie lub wcale.

Rozdział IV Władanie szablą konno:złożenie do walki, cięcia

1. TREŚĆ
Złożenia do cięć i pchnięć wykonuje się z postawy "Do boju szable" (patrz Rozdział III). Po wykonaniu cięcia (pchnięcia) powraca się bądź do tej postawy, bądź do złożenia, zależnie od tego, czy następne cięcie (pchnięcie) ma nastąpić natychmiast lub po pewnym czasie.
2. ZŁOŻENIE DO CIĘCIA I ZASŁON
Silnie uchwycić rękojeść całą dłonią ("jak świecę"). Ręka w łokciu z lekka zgięta, usztywniona przez silne ściśnięcie rękojeści dłonią; dłoń i przedramię tworzą prostą (nie skręcać ani wykrzywiać dłoni w przegubie). Prawa pięść wyniesiona w przód i w górę (na wysokość mniej więcej prawego oka).

Wady złożenia

Wyprostowane ramię lub zbyt zgięte w łokciu; wykrzywianie dłoni w przegubie, wobec tego szabla tworzy kąt rozwarty z przedramieniem (jak w złożeniu do pchnięcia) lub odwrotnie, zbytnie branie szabli "na siebie"; odchylanie ostrza i pióra na prawo.
3. CIĘCIA
Rozróżniamy cięcia:
a) z góry (w prawo),
b) w prawo (od ucha),
c) z dołu,
d) z góry (w lewo nie należy do wyszkolenia harcerza)
Cięcie powinno być wykonane pełnym wymachem całej ręki, z całej siły, poparte małym, ale bardzo energicznym obrotem prostego tułowia, początkowo w kierunku zamachu, następnie w kierunku cięcia.
Cięcie z góry
Komenda: "Z góry tnij".
Wykonanie:
a) na zapowiedź złożenie,
zamachnąć się całym ramieniem, nie zmieniając chwytu szabli i nie zginając więcej ręki niż w złożeniu, jednocześnie wykonać bardzo mały obrót tułowia w lewo,
b) na hasło:
błyskawicznie ciąć w dół,
powrócić do złożenia i postawy "do boju".
Cięcie w prawo (od ucha)
Komenda: "W prawo tnij".
Wykonanie:
a) na zapowiedź złożenie,
zamachnąć się w lewo, pięść na wysokości szyi, głownia poziomo, ostrze w przód, pióro w tył;
b) na hasło:
błyskawicznie ciąć w prawo;
powrócić do złożenia lub do postawy "do boju".
Cięcie z dołu
Komenda: "Z dołu tnij".
Wykonanie:
a) na zapowiedź złożenie,
zamachnąć się dołem w prawo w tył,
b) na hasło:
błyskawicznie ciąć dołem w przód tak daleko, jak pozwolą mięśnie ramienia,
powrócić do złożenia lub do postawy "do boju".
Wady wykonania
Największą wadą cięcia w ruchu (zwłaszcza w szybkich chodach) jest cięcie spóźnione!Na to nie pomoże cięcie silne, gdyż pójdzie w próżnię! Lepiej ciąć za wcześnie (jak się wydaje robiącemu), aniżeli się spóźnić!
Pochylanie tułowia i głowy.
Odstawienie łokcia w bok (przy cięciu z góry) wskutek czego siła zamachu idzie na marne.
Przy cięciu łozy z góry złe skierowanie ostrza (powinno ciąć pod kątem około 45), wobec czego albo się łamie łozę, albo też ostrze się ześlizguje.
Niewykonanie pełnego wymachu szablą.
Zbyt silne ściskanie rękojeści szabli szablę należy trzymać lekko palcami dłoni.

Załącznik do Rozdziału IVDosiad i prowadzenie podczas użycia broni białej.Oswajanie z hałasami, przedmiotamii użyciem broni
Najczęstszą przyczyną płochliwości koni na widok przedmiotów jest ich krótki wzrok; dlatego też koń częściej płoszy się na szybszych chodach. Hałasy i dźwięki działają na system nerwowy konia; przyzwyczaja się on łatwo, jeżeli są skojarzone z uspokajaniem go głosem, głaskaniem lub podaniem owsa itp.
Nigdy nie należy karać konia spłoszonego: spotęguje to jeszcze bardziej na przyszłość jego strach.
Początkowo należy oswajać konia z nowymi dźwiękami (strzały, trąbienie, warkot silnika) podczas obrokowania. Zaczynać od dźwięków niskich i niegłośnych, następnie, podczas jazdy na ujeżdżalni, kierować konia łagodnie do źródła dźwięków, koło którego powinno się ustawić harcerza z owsem dla koni.
Do przedmiotów przyzwyczaja się konia podczas jazdy konnej, ustawiając na ujeżdżalni stojaki z chochołami, flagi na krótkich drzewcach, jaskrawo pomalowane bramki, wokół których prowadzi się jazdę.
Szczególnie płochliwe konie należy oswajać łagodnie i cierpliwie, nie wymagając nic ponadto, by coraz bardziej zbliżały się do przedmiotu podczas jazdy. Wynagradzać obficie!
Jako oswojenie z użyciem broni służą:
gimnastyka na koniu, która przyzwyczaja do poruszeń jeźdźca, wymachów ręką i skrętów tułowia,
wymachy palcatem nad głową konia wpierw bardzo łagodne, stopniowo przyspieszone,
chwyt bronią na miejscu oraz złożenia,
wymachy szablą,
przejazdy obok pozorników, a następnie kłusem bez użycia broni,
użycie bron białej w stępie i kłusie.
Najważniejsze wady dosiadu i prowadzenia konia podczas władania bronią białą:
przesadne schylanie się w przód (uniemożliwia to kierowanie i dobre cięcie),
siedzenie w siodle (uniemożliwia silne cięcie),
szarpanie konia wodzami (koń się znarowi!),
za długie wodze (uniemożliwia to prowadzenie, powoduje szarpnięcie),
uderzenie lewą łydką konia podczas cięcia (pchnięcia) koń się znarowi,
opuszczanie palców nóg i odstawienie lewej łydki (chwiejny dosiad, brak możliwości kierowania).
Podczas użycia broni białej należy szczególnie wystrzegać się: szarpnięcia wodzami i uderzenia lewą łydką (ostrogą).
Te dwa błędy jeźdźca stanowią główną przyczynę zniechęcenia konia do pozorników (skojarzenie widoku i uczucia bólu).
Dosiad i prowadzenie podczas użycia broni białej
Do władania bronią białą jeździec:
skierowuje wzrok na cel,
prowadzi konia na skróconych wodzach tak, że lewa pięść opiera się z góry o szyję końską w połowie jej długości, po to, aby uniknąć szarpnięcia wodzami w chwili cięcia lub pchnięcia,
kości siedzeniowe unosi nieco z siodła, silniej opierając się na strzemionach, przy czym silniej opiera się na strzemieniu tej strony, z której chce ciąć (pchnąć). Tułów nieco pochyla też w tę stronę (nie przesadzać!). Jadąc kłusem jedzie kłusem ćwiczebnym.
W galopie podczas ćwiczeń w użyciu broni białej cały czas jedzie w wyżej podanej postawie (tzn. kości siedzeniowe nad siodłem), schylając z lekka tułów podczas cięcia (pchnięcia).
Przy użyciu lancy tułów pochylać należy bardzo nieznacznie lub wcale.
Oswajanie koni z hałasem i pozornikami (przeszkodami) należy rozpocząć jak najwcześniej; z bronią zaś białą w miarę postępu szkolenia harcerzy w musztrze bronią i władaniu bronią pieszo (na koniu drewnianym) i w jeździe konnej.
Rozdział V Musztra z szablą:złożenie do walki, pchnięcia i zasłony
1. ZŁOŻENIE DO PCHNIĘCIA
Chwycić rękojeść jak do cięcia, głownie ostrzem w prawo, piórem w kierunku celu, pięść wysunięta w przód na wysokość biodra.
2. PCHNIĘCIA
Rozróżniamy:
a) pchnięcie w przód (w prawo w przód, w lewo w przód),
b) w lewo,
c) z prawej (lewej) strony konia w dół.
Pchnięcie, o ile czas pozwala, wykonywać z zamachu, co zwiększa jego siłę.
Zamach do pchnięcia uzyskujemy przez przeniesienie prawej pięści na wysokość dolnego skraju kołnierza, niedaleko prawego policzka, przedramię w prostym przedłużeniu głowni.



















Pchnięcie należy wykonać błyskawicznie i z całej siły, poprzeć energicznym pochyleniem prostego tułowia w kierunku pchnięcia.
W galopie i cwale pchnięcia w przód wykonuje się wprost ze złożenia, w lewo i w dół zawsze z zamachu.
Komendy do pchnięć
"W prawo (w lewo) w przód kłuj".
"W lewo kłuj".
"Z prawej w dół kłuj".
Na zapowiedź złożenie do pchnięć.
Na hasło zamach i pchnięcie.
3. ZASŁONY
Złożenie jak do cięcia (patrz rozdział IV).
Pchnięcie lub cięcie przeciwnika chwyta się zawsze ostrzem zastawy własnej szabli przez szybkie przesunięcie prawej pięści z szablą (w górę, w lewo, w prawo itd.). Szablę (lancę) przeciwnika należy chwytać jak najbliżej jej pióra (grota) i odrzucać na zewnątrz.
4. WSKAZÓWKI METODYCZNE
1. Władanie bronią białą powinno być ćwiczone w dwóch etapach:
ćwiczenia przygotowawcze pieszo oraz na koniu drewnianym,
ćwiczenia na żywym koniu początkowo w niższych chodach.
Celem ćwiczeń przygotowawczych pieszo i na koniu drewnianym (lub namiastce) jest przede wszystkim wyrobienie techniki cięcia (pchnięcia), celem ćwiczeń na koniu żywym wyrobienie "oka" (uchwycenie chwili cięcia) oraz całokształt pracy prowadzenia konia wraz z celnym cięciem.
2. Podczas ćwiczeń przygotowawczych szczególną uwagę należy zwrócić na to, by druhowie nie nabrali przyzwyczajenia robienia niepełnych wymachów: w tym celu należy ustawić ich na podniesieniu, ażeby przy cięciu z góry w dół nie zaczepiali szablą ziemi. Postawa w rozkroku, lewa pięść przed sobą (wodze). Najusilniej dążyć do posiadania konia drewnianego.
3. Przejście od ćwiczeń przygotowawczych pieszo do władania bronią na żywym koniu jest uwarunkowane:
opanowaniem techniki cięć (pchnięć) oraz umiejętnością jazdy konnej przez harcerzy,
wyrobieniem i oswojeniem koni (co najmniej dobre zrównoważenie i zwrotność w kłusie).
Trzeba pamiętać, że przedwczesne przejście do rąbania na koniu żywym, szczególnie w galopie (cwale) może znarowić konia, popsuć mu pysk oraz stać się przyczyną okaleczeń. Natomiast naukę złożeń i wymachów powinno się rozpocząć jak najwcześniej (łącznie z chwytami) celem oswojenia koni.
4. Komend do bojowego użycia broni białej używa się tylko do szkolenia jeźdźca pieszo.
Rozdział VI Musztra z lancą:postawy pieszo i konno, chwyty
1. BUDOWA LANCY






2. POSTAWA ZASADNICZA PIESZO Z LANCĄ
Na komendę: "Baczność" lub "Lance w dłoń".
Wykonanie na hasło "W dłoń".
Pieszo bez koni: uchwycić prawą dłonią lancę blisko jej środka ciężkości, ramię swobodnie opuszczone wzdłuż tułowia, przedramię poziomo, prawa pięść na wysokości łokcia, paznokcie w lewo. Tylec lancy oparty o ziemię, koło nasady małego palca prawej stopy.
3. MASZEROWANIE PIESZO Z LANCĄ
Pieszo przy koniu: jak wyżej, lanca w lewej dłoni.
Z postawy zasadniczej na hasło komendy "Oddział marsz".
Wykonanie: wysunąć część tylcową lancy w przód i do góry ręką trzymającą lancę, grot lancy nieco w tył (kąt około 30o).
Na komendę: "Oddział stój" zatrzymać się i przybrać postawę zasadniczą ("Lance w dłoń").
4. POSTAWA ZASADNICZA KONNO
Jak pieszo, lanca wisi na pętli na prawej stopie jeźdźca. Postawę tę przyjmuje się ponadto nawet bez komendy przy rozpoczęciu marszu oddziału.
























5. "NA RAMIĘ LANCE"
Wykonanie w szyku konnym i pieszym, na hasło: "Lance". Ponadto również na komendę "Spocznij" lub "Równaj". Drzewce lancy oparte o bark na górnym szwie rękawa. Ręka trzymająca lancę swobodnie opuszczona wzdłuż lancy, chwyta drzewce od zewnątrz, dłoń obejmuje lancę od przodu, przy czym kciuk ujmuje od strony wewnętrznej, reszta palców od zewnątrz (na "spocznij" dłoń i przedramię swobodnie).
Wykonanie z "Na ramię lancę" do "Lance w dłoń" i odwrotnie jednym chwytem.
6. WSIADANIE NA KONIA
Lancę należy oprzeć tylcem o ziemię, a lewą dłoń przesuwając po lancy do góry oprzeć wraz z lancą o szyję końską tuż przed kłębem, schwycić nią gruby kosmyk grzywy (wraz z lancą i wodzami) i dosiąść konia.
Po czym, usiadłszy w siodle (nie biorąc prawego strzemienia), podrzucić pionowo lancę prawą ręką w górę (pod wodzami), przenieść ją na prawą stronę, wsunąć stopę w pętlę, następnie w strzemię, przybrać postawę zasadniczą.
7. ZSIADANIE Z KONIA
Na zapowiedź wyjmuje się również stopę z pętli lancy.
Na hasło podrzucić lancę w górę i przenieść na lewą stronę, przepuszczając ją między wodzami a szyją konia, oprzeć tylcem o ziemię (1 krok w lewo i 0,5 kroku w przód od przedniego kopyta), ująć grzywę, lancę i wodze jak przy wsiadaniu, po czym zsiąść i przybrać postawę zasadniczą pieszo przy koniu.
8. "NA UDO LANCE"
Wykonanie na hasło "Lance":
a) wpierw przybrać postawę "Lance w dłoń",
b) następnie wyjąć stopę z pętli, pięść trzymającą lancę oprzeć zgiętymi palcami i nasadą dłoni na prawym udzie w odległości około 2 dłoni od stawu biodrowego; lanca ukośnie, grot na wysokości oczu jeźdźca, część grotową drzewca z lewej strony głowy konia (uważać, by nie uderzyć konia przy przenoszeniu drzewca!).
Chwyt ten stosuje się w szykach luźnych oraz w razie potrzeby (np. w służbie szperacza, gońca, podczas przejść przez las, przygotowania do walki).
9. "NA TEMBLAK LANCE"
Wykonanie na hasło "Lance":
a) wpierw przybrać postawę "Lance w dłoń",
b) następnie: nachylić lancę do lewej ręki; uchwycić lancę palcem wskazującym i kciukiem lewej ręki; wsunąć prawą rękę w temblak powyżej łokcia, zarzucić ją w tył ruchem prawej ręki.
Przejście do innej postawy w odwrotnym porządku chwytów. Chwyt ten stosują koniowodzi oraz strzelający z konia; używa się go w marszach.
10. WSKAZÓWKI METODYCZNE
a) Jak w rozdziale III.
b) Musztra z lancą może być prowadzona równolegle z musztrą szablą.
c) W szyku pieszym chwyt "na temblak" stosować na koniu drewnianym.
Rozdział VII Musztra z lancą:złożenie do walki, pchnięcia, uderzenia, zasłony
1. TREŚĆ
Ćwiczenia bojowego użycia lancy stanowią doskonały środek wyrobienia sprawności fizycznej i jeździeckiej.
Złożenie do walki
Wykonanie na komendę "Do boju lance" lub na komendę "Marsz marsz" (do cwału) oraz zapowiedź innych komend do pchnięcia lancą.


















Lancę wziąć pod prawą pachę, przyciskając ją mocno prawym ramieniem do tułowia; dłoń obejmuje lancę od spodu, prawy łokieć dotyka stawu biodrowego, grot lancy skierowany na pozornik.
2. PCHNIĘCIA
Istnieją dwa rodzaje pchnięć:
bierne gdy siłę pchnięcia nadaje ruch konia; zadaniem zaś jeźdźca jest trafić grotem w cel oraz mocno trzymać lancę. Tego rodzaju pchnięcia są używane w kłusie, galopie i cwale. Są to pchnięcia: w przód (w prawo i w lewo); w dół (z prawej strony konia);
czynne wykonane ruchem prawej ręki ze schyleniem i skrętem tułowia w kierunku przeciwnika szybko i całą siłą; lanca spoczywa na wewnętrznej części łokcia i przedramienia, dłoń silnie obejmuje drzewce; po zadaniu pchnięcia trzeba szybko ręce cofać.
Są to: w przód (w prawo i w lewo); w prawo; w lewo; z prawej strony konia w dół; z lewej strony konia w dół.
Przy pchnięciach w lewo od głowy konia należy uważać, by nie uderzać przy przenoszeniu lancy głowy konia drzewcem.
Przy pchnięciach w przód (biernych) jeździec nie wyciąga lancy po ukłuciu, gdyż wyciągnie ją ruch konia.
Jeździec przy pchnięciu "W prawo w przód" przyciska lancę łokciem, przy "W lewo w przód" puszcza po ukłuciu spod łokcia, a lanca wskutek ruchu konia oprze się o lewe ramię jeźdźca.
Pchnięcia "W dół" należy poprzedzić zmianą normalnego chwytu na podchwyt (młyńcem, przy pomocy lewej ręki lub podrzutem w górę i złapaniem); po czym wznieść zgiętą prawą rękę z lancą, pięścią na wysokość szyi jeźdźca, grot w dół i w przód w kierunku pozornika.


















Pchnięcie bierne "W prawo w dół" wykonuje się tylko w galopie i bezpośrednio ze złożenia; grot kierować wpierw w prawo, by ruch konia nie wytrącił lancy względnie jeźdźca z siodła.
Komendy do pchnięć: "W prawo (lewo) w przód; w prawo (lewo); z prawej (lewej) w dół kłuj".
3. UDERZENIA
Rozróżniamy: uderzenia tylcem oraz drzewcem.
Pierwsze z postawy do pchnięcia w lewo, uderzyć mocno tylcem w prawo, wyprężając prawą rękę. Szybko powrócić do złożenia.
Drugie nie wypuszczając lancy spod pachy, drzewcem trzymanym ręką wyprostowaną robić zamachy w prawo i w lewo, pomagając skrętem tułowia
Komenda: "Tylcem (drzewcem) bij!".
4. ZASŁONY
Wykonuje się za pomocą tzw. "młyńca" lancą.
Wykonanie:
1. zamachnąć się lancą (ze złożenia na "Drzewcem bij") w prawo jak najdalej, następnie
2. prawą rękę i bokiem prawym nadać lancy silny rozmach w lewo, podnosząc jednocześnie prawą rękę tak, by lanca zatoczyła koło nad głową, opierając się w końcu tylcową częścią drzewca o górną część lewego ramienia (nie szyi!),
3. silnym podciągnięciem prawej ręki w prawo i nieznacznym lecz szybkim skrętem tułowia w prawo wprowadzić lancę ponownie w szybki ruch kołowy nad głową w prawo, aż powróci do pierwszej postawy.
Młyniec wymaga silnej ręki i zręcznego wykonania.
Wady władania lancą
wypuszczenie lancy spod pachy podczas złożenia;
luźne trzymanie pod pachą;
schylanie tułowia;
szarpanie wodzami lub ich wypuszczanie;
niespokojna lewa łydka podczas pchnięć, uderzeń i młyńca;
uderzenia konia lancą po głowie.

VII Musztra pieszo i konno.Zespół
Uwagi ogólne
Programy rozdziałów podają jedynie nowy materiał do nauczenia w ciągu zbiórek. W zasadzie każdą zbiórkę należy rozpoczynać od powtórzenia poprzedniego materiału, a nowe elementy wprowadzać stopniowo.
Każdy nowy szyk objaśniać i ćwiczyć pieszo.
Początkowo nie organizować oddzielnych zajęć z musztry, prowadzić je jako zakończenie jazdy konnej.
Rozdział I Pojęcia podstawowe.Ogólne zasady musztry. Sekcja liniowa:skład zbiórka odliczanie,wsiadanie na koń i zsiadanie z koni,równanie
1. POJĘCIA PODSTAWOWE
Szykiem nazywamy każde celowe ustawienie harcerzy. Rząd składa się z harcerzy ustawionych jeden za drugim. Szereg z harcerzy ustawionych jeden obok drugiego.
Kolumną nazywamy szyk głęboki a wąski (podobny do rzędu).
Rozwiniętym szyk szeroki a płytki (podobny do szeregu).
Odległość mierzy się w głąb od nasady ogona konia (obcasów) poprzednika do nosa konia (czubków butów) zaplecznika.
Odstęp mierzy się wszerz, od strzemienia (łokcia) do strzemienia (łokcia) sąsiada.
Szykiem zwartym jest taki szyk, w którym odległości i odstępy między poszczególnymi harcerzami są małe: odstęp dłoń; odległość 12 kroki.

Szykiem luźnym nazywamy szyk, w którym odległości (odstępy) między poszczególnymi harcerzami (sekcjami) są zwiększone: między harcerzami 610 kroków, między sekcjami najczęściej 40 kroków.
2. OGÓLNE ZASADY MUSZTRY
1. Sprawne wykonywanie poruszeń zależy od: porządku (ciszy!!!), utrzymania kierunku, równomiernego chodu, prostego i szybkiego formowania szyków.
2. Zasady poruszeń oraz komendy są jednakowe w szyku konnym i pieszym. (Hasło "marsz" w szyku pieszym wypowiada się krótko i ostro, w szyku konnym przeciągle).
3. SEKCJA LINIOWA. SKŁAD
Najmniejszą komórką organizacyjną jest sekcja. Składa się z 6 jeźdźców w tym zastępowego (sekcyjnego).
Zbiórka
Zasadniczym szykiem zbiórki i marszu sekcji jest kolumna trójkami.
Zastępowy staje jako 1. numer 1. szeregu.
Odliczanie
Na komendę "Do trzech odlicz" odliczają od prawego skrzydła jeźdźcy pierwszego szeregu. Drugi szereg ma numery poprzedników.
Wsiadanie i zsiadanie z koni
Komenda brzmi: "Do wsiadania na koń" i "Do zsiadania z koni". Na zapowiedź rozluzować się w prawo i w lewo od numeru drugiego.
Równanie
Po wsiadaniu na koń wziąć przepisowe odstępy i odległości bez komendy. Po zejściu z koni jeźdźcy pozostają rozluzowani do nowej komendy.
4. WSKAZÓWKI METODYCZNE
Pojęcia podstawowe wyjaśnić na przykładach.
Nie żądać opanowania tych pojęć już po pierwszej zbiórce. Dążyć do "osłuchania" się stopniowego z nowymi nazwami. Zawsze poprawić niewłaściwe wyrażenia.
Rozpocząć od wyjaśnienia celu wyszkolenia w musztrze, którym jest przygotowanie kawalerii do zmiany szyków i wykonania poruszeń podczas jazdy.
Przystępując do musztry sekcji wyjaśnić, że sekcja jest w znacznym stopniu samodzielna i że od sprawnego poruszenia się każdej z sekcji zależy musztra wyższych od sekcji związków.
Zbiórki konno przeprowadzić po pierwszej lekcji jazdy konnej; pieszo po drugich zajęciach z musztry pojedynczej.
Rozdział II Ogólne zasady musztry (cd.).Sekcja liniowa: wyciąganie kolumny dwójkamii po jednemu. Powrót do kolumny trójkami.Marsz w kolumnie trójkami, dwójkami i pojedynczo. Zmiany kierunków
1. OGÓLNE ZASADY MUSZTRY
a) Kierunkową nazywamy tą jednostkę, która nadaje kierunek całości według woli dowódcy.
Przez jednostkę kierunkową rozumiemy w sekcji jeźdźca, w plutonie sekcję.
W kolumnie kierunkową jest zawsze jednostka czołowa.
W szykach rozwiniętych środkowa, albo znajdująca się w prawo od środka. Poza tym dowódca może zawsze wyznaczyć dowolną jednostkę kierunkową.
b) Zasady stosowania chodów.
2. ROZWINIĘCIA (SKRACANIE) KOLUMNY:
Jednostka kierunkowa zasadniczo chodu nie zmienia pozostałe dochodzą na miejsce chodem zdwojonym (Chodem zdwojonym w stosunku do stępa jest kłus, w stosunku do kłusa galop. Chodem o stopień mniejszym od galopu jest kłus itd.), po czym przechodzą w chód jednostki czołowej.
Jeżeli w komendzie podany był chód, odnosi się on do jednostek rozwijających się. W takim wypadku jednostka czołowa bierze chód o stopień mniejszy od wskazanego w komendzie.
Przejście do kolumny (wydłużenie) odbywa się chodem poprzednim. W wypadku podania chodu w komendzie, odnosi się on do jednostki kierunkowej. Pozostałe biorą chód o stopień niższy (lub stają) do chwili, kiedy będą mogły zająć miejsce w kolumnie, po czym ruszają chodem jednostki czołowej.
W szyku pieszym zasady są te same, z tym że chodem zdwojonym jest szybki krok, przy jednoczesnym skróceniu tempa marszu przez jednostkę czołową (przy rozwijaniu).
Poza tym w szyku pieszym stosuje się: krok równy, dowolny lub bieg.
Wyciąganie kolumny dwójkami
Na komendę: "Dwójkami (chód) marsz" numer 1. i 2. pierwszego szeregu oraz numer 1. drugiego szeregu maszerują chodem poprzednim lub nakazanym. Numer 3. pierwszego szeregu chodem poprzednim lub nakazanym. Numer 3. pierwszego szeregu porusza się w prawo w skos, kryjąc na numer 2. pierwszego szeregu. Numery 2. i 3. drugiego szeregu tworzą trzecią dwójkę sekcji.

Powrót do kolumny trójkami
Na komendę "Trójkami (chód) marsz" numer 3. pierwszego szeregu oraz numery 2. i 3. drugiego szeregu zajmują swoje miejsca chodem zdwojonym (lub nakazanym); jeżeli zmiana szyku odbywa się w miejscu stępem.
Wyciąganie kolumny po jednemu
Na komendę: "Sekcja po jednemu (chód) marsz" numery 1., 2., 3. pierwszego szeregu wyciągają się kolejno, jeden za drugim, w odległości jednego kroku między sobą, po czym wykonują to samo numery 1., 2., 3. drugiego szeregu.
Powrót do kolumny
Na komendę: "Trójkami (chód) marsz" numery 2. i 3. obu szeregów, poruszając się na lewo w skos, stają w lewo od numerów1. swych szeregów. Cała trójka drugiego szeregu dołącza na swe miejsce dopiero po sformowaniu trójki.
Marsz sekcji
Zasady marszu: uważać. Na zapowiedź przygotować się. Na hasło "Marsz" wszyscy czoło i ogon ruszają jednocześnie.
W szyku pieszym na "marsz" jednoczesny wykrok z lewej nogi.
Przy zmianach kierunku równać na skrzydło zjeżdżające. Utrzymywać czucie strzemieniem w przeciwną stronę. Drugi szereg kryje poprzedników, dlatego musi zjeżdżać nastawiając konie na wskos kolano za kolanem pobocznika.
3. WSKAZÓWKI METODYCZNE
Opanowanie zasad stosowania chodów metodą wyłącznie teoretyczną będzie zbyt trudne. Najlepiej połączyć teorię z praktyką, tj.
1) rozpocząć naukę wyciągania kolumn dwójkami i po jednemu oraz powrót do kolumn trójkami początkowo bez zwracania uwagi na prawidłowe stosowanie chodów;
2) w drugiej części ćwiczenia podać zasady stosowania chodów najpierw przy wydłużeniu kolumny, później przy skracaniu. Od razu praktycznie. Po lekcji 2 "Jazdy konnej" (opanowaniu kłusa).
Rozdział III Wyciąganie kolumnypo jednemu z kolumny dwójkami.Powrót do kolumny dwójkami. Pojedynczo w tył. Komendy znakami
Wyciąganie kolumny po jednemu z kolumny dwójkami
Na komendę: "Po jednemu (chód) marsz". Podobnie jak z kolumny trójkami numery 1., 2., i 3. pierwszego szeregu wyciągają się w kolumnę po jednemu, po czym wykonuje to samo drugi szereg.
Powrót do kolumny dwójkami
Na komendę: "Dwójkami (chód) marsz". Numer 2. pierwszego a za nim numer 3. pierwszego szeregu wysuwają się na lewo w skos. Numer 2. pierwszego szeregu staje obok numeru 1. pierwszego szeregu.
Numer 1. drugiego szeregu podchodzi na krok za numer 1. pierwszego szeregu, stając z prawej strony numeru 3. pierwszego szeregu. Numer 3. drugiego szeregu staje z lewej strony numeru 2. drugiego szeregu, po czym obaj dołączają na krok za drugą dwójką.
Pojedynczo w tył
Ruch ten może być wykonany w każdym szyku na komendę: "Pojedynczo w tył marsz". W kolumnie dwójkami i trójkami rozluzować się od środka, po czym każdy jeździec oddzielnie wykonuje zwrot w lewo w tył. W marszu, po haśle "Marsz" zatrzymać się, po czym wykonać zwrot.
Komendy znakami
Znaki ogólne (ręką, szablą);
zawołanie: (baczność uwaga) podniesienie wyprostowanej ręki pionowo i wytrzymanie w tej pozycji;
hasło wykonania: szybkie opuszczenie w dół wzniesionej pionowo ręki;
kierunek: wskazanie kierunku wyciągniętą ręką i marsz dowódcy w tym kierunku;
stępem: podniesienie ręki pionowo i energiczne opuszczenie w dół, jadąc stępem;
kłusem: kilkakrotnie wzniesienie pionowe i opuszczenie prawej pięści nad barkiem;

stój: podniesienie wyciągniętej ręki pionowo i powolnie opuszczanie w dół, stojąc w miejscu.
1. WSKAZÓWKI METODYCZNE
1. Zbiórkę w szeregu traktować przede wszystkim jako wstęp do rozsypywania harcownikami i w tyralierkę.
2. Do kontroli poprawnego wykonania szyków (w przypadku lanc) znaczyć jeźdźców pierwszego szeregu (np. gałązkami u czapek).
3. Komend znakami nie uczyć na pamięć, dążyć do stopniowego opanowania drogą stałego używania, początkowo razem z komendą głosem, później posługiwać się wyłącznie znakiem.

Rozdział IV Sekcja w linii harcowników.Zbiórka. Spieszanie do walki pieszo.Szyki spieszonej sekcji. Marsz koniowodów sekcji. Sygnały gwizdkiem

1. SEKCJA W LINII HARCOWNIKÓW
Linia harcowników jest szykiem luźnym, używanym do marszu pod ogniem, rozpoznania i szarży Z każdego szyku na komendę: "Harcownikami marsz" (znak: machanie wyprostowaną ręką z boku na bok przed sobą) sekcja rozsypuje się w ten sposób, że jeździec kierunkowy (2. numer pierwszego szeregu) jedzie za dowódcą na odległość 3 kroków, pozostali rozjeżdżają się w prawo i w lewo od samych poprzedników, tak że zaplecznicy znajdują się w lewo od swych poprzedników.
Odstęp 6 kroków. Chód rozsypywania się galop.
Uwaga: zastępowy i kierunkowy pozostają w poprzednim chodzie.
2. ZBIÓRKA
Na komendę: "Sekcja (szyk, chód) zbiórka" (znak: ręka zginęła w półkole nad głową, dłonią w dół, albo szabla poziomo nad głową).
Gdy nie podany szyk to trójkami.
Gdy nie podany chód to poprzednim (z miejsca kłusem).
3. SPIESZANIE SEKCJI
Komenda: "Sekcja z koni" (znak: zdjęcie czapki i opuszczenie w dół). 1. i 2. numery obu szeregów zeskakują z koni, zdejmują wodzę wędzidłowe i oddają je 2. numerom swych trójek. Przerzucają strzemiona. Lance oddają: numer 1. pierwszego szeregu swemu koniowodowi (2. numer pierwszego szeregu) 3. numer pierwszego szeregu koniowodowi drugiego szeregu. Spieszeni harcerze zbierają się przed końmi w kolumnie dwójkami. (Sekcja może wykonywać spieszenie tzw. pełne. Koniowód drugiego szeregu trzyma wszystkie konie sekcji. Komenda: "Do spieszenia wszyscy z koni"). Broń do nogi. Spokój. Cisza. Wsiadanie na koń odbywa się na komendy: "Do koni" i "Do wsiadania na koń". Podchodzić do koni spokojnie, nie straszyć.

4. SZYKI SEKCJI SPIESZONEJ
Zasadniczo poruszenia w szykach zwartych wykonuje się równym krokiem. W szykach luźnych dowolnym krokiem.
Przejście z jednego szyku do drugiego dowolnym krokiem.
Chwyty bronią w szykach zwartych na komendę (rozkaz).
Szyki spieszonej sekcji: kolumna dwójkami i po jednemu. Tyralierka. Szyki te formuje się w ten sposób jak konno.
Rozsypanie się w tyralierkę następuje na komendę: "Sekcja w tyralierkę" (znak: wyrzucanie na boki rąk, uprzednio skrzyżowanych na piersiach), tak jak rozsypanie harcownikami, z tą różnicą, że dowódca sekcji zajmuje miejsce w linii tyralierskiej.

5. MARSZ KONIOWODÓW
Starszym koniowodem sekcji jest koniowód pierwszego szeregu. Ruch koniowodów zaczynać stępem, stopniować zwiększając chody, jeżeli jest rozkaz (przy pełnym spieszeniu ruch wyjątkowo tylko stępem). Koniowody poruszać się mogą całą sekcją poszczególnymi szeregami.

6. SYGNAŁY GWIZDKIEM
Zawołanie:
jeden długi gwizd ();
stępem (krokiem naprzód marsz):
jeden krótki gwizd ();
kłusem (biegiem):
szereg krótkich gwizdów powtarzanych po dwa ( );
galop:
szereg krótkich gwizdów powtarzanych po trzy ( );
zbiórka:
długi trel ( );
stój:
dwa krótkie gwizdy (<P6MJ251> <P255DJ0>).
7. WSKAZÓWKI METODYCZNE
1. Przy rozsypywaniu harcownikami zwrócić uwagę, by dowódca sekcji i kierunkowy nie uciekali naprzód. Galop stosować dopiero w odpowiednim okresie ujeżdżania.
2. Przy spieszeniu do walki kłaść nacisk na spokój i ciszę.Objaśnić cel i ujeżdżanie każdego szyku spieszonej akcji.
3. Sygnałów gwizdkiem nie uczyć na pamięć. Nauczyć ich, stosując praktycznie, początkowo po wydanej głosem komendzie, łączyć z komendą znakiem.

Rozdział V Skład plutonu. Kolumna trójkami. Wsiadanie i zsiadanie z koni.Wyciąganie kolumny dwójkami i po jednemu. Powrót do kolumny dwójkami i trójkami.Marsz i zmiany kierunków

1. SKŁAD PLUTONU
Drużyna kawalerii harcerskiej składa się z drużynowego, czterech sekcji liniowych, przybocznego oraz gońca trębacza. Luzak dowódcy plutonu stoi jako 1. numer drugiego szeregu 2. sekcji.
Wsiadanie i zsiadanie. Wyciąganie kolumny. Marsz
Odbywa się według komend i zasad jak w pojedynczej sekcji, z tym że przy przechodzeniu z kolumny dwójkami i po jednemu do kolumny trójkami, każda sekcja zbiera się przede wszystkim jako całość, po czym dołącza do czoła.

2. WSKAZÓWKI METODYCZNE
1. Przejście od wyszkolenia sekcji do wyszkolenia plutonu: ustawić oddzielnie sekcje liniowe w kolumny trójkami. Nakazać następnie tym sekcjom stanąć w kolejności numerów, jedna za drugą.
2. Wyjaśniając funkcję i zadania zastępcy dowódcy plutonu i gońca dowódcy plutonu, rozkazać tym żołnierzom zająć miejsca w kolumnie.
3. Przystępując do marszu dbać od początku, by czoło i ogon ruszały jednocześnie.
4. Skład plutonu na rysunkach w tym i następnych rozdziałach, ze względów technicznych, podany według starego regulaminu sprzed 1938 roku.

Rozdział VI Pluton rozwinięty. Ustawienie. Odliczenie. Wyciąganie kolumn trójkami,dwójkami i po jednemu. Rozwijanie z kolumn. Marsz plutonu rozwiniętego. Zmiany kierunków.Komendy znakami

1. SZYK ROZWINIĘTY
Używany może być do szarży, zbiórki, przeglądów.
Ustawienie plutonu rozwiniętego patrz rycina na następnej stronie.
Odliczanie
Na komendę: "Do trzech odlicz" odliczają od prawego skrzydła wszyscy harcerze pierwszego szeregu.












Wyciąganie kolumny
Odbywa się według komend i zasad jak dla sekcji, z tym że na zapowiedź drugi szereg podjeżdża (podchodzi) na krok do pierwszego. Zasadniczo od prawego, można jednak i od lewego skrzydła. Dowódca plutonu staje przed sekcją czołową. Pierwsza (czwarta) sekcja maszeruje za dowódcą, pozostałe zajmują swe miejsca, poruszając się początkowo na prawo (lewo) w skos.

Rozwijanie plutonu z kolumny
Komenda: "Pluton rozwinięty (chód) marsz" (znak: wymachy z boku na bok wyciągniętą ręką ponad głową). Dowódca jedzie na wprost (a z miejsca posuwa się 6x naprzód). Pierwsza sekcja przesuwa się na prawo w skos o tyle, by jeździec kierunkowy krył dowódcę plutonu. Pozostałe stają kolejno w lewo od poprzednich chodem zdwojonym (lub nakazanym, a z miejsca kłusem). Drugi zwiększa odległość do 2<F128M>ö<F255D>.

Marsz i zmiana kierunku
W marszu na wprost równanie i czucie na środek.
Przy zmianie kierunku równać na skrzydła zajeżdżające (zachodzące) czucie do skrzydła przeciwnego. Drugi szereg śladami pierwszego.
Komendy znakami:
galopem: pionowe koła wyciągniętą ręką, od tyłu dołem do przodu, stojąc w miejscu, jadąc stępem lub kłusem;
wyciągniętym galopem: jak galopem, jadąc samemu galopem;
odłączenie się drużynowego od oddziału: opuszczoną ręką w dół ruch od przodu do tyłu;
oddział za mną: opuszczoną ręką w dół ruch od tyłu do przodu.

Rozdział VII Wsiadanie i zsiadanie w rozwiniętym plutonie. Równanie.Zwroty sekcjami. Pojedynczo w tył.Komendy znakami

Dosiadanie koni w szyku rozwiniętym
Na zapowiedź: "Do wsiadania (zsiadania)" drużynowy i sekcje nieparzyste wjeżdżają 9<F128M>ö<F255D> naprzód, po czym wszyscy luzują w sekcjach w prawo i w lewo od środka. Na hasło jednocześnie wsiadają (zsiadają).

Równanie
Po wykonaniu komendy "Na koń" sekcje bez komendy łączą do środkowych, po czym sekcje parzyste wjeżdżają na wysokość nieparzystych. Natomiast po zejściu z koni pluton pozostaje rozluzowany do komendy "Równaj" (lub innej).

Równanie. Zwroty sekcjami
Na jeźdźca kierunkowego (3. numer drugiej sekcji).
Wykonuje się w kolumnie trójkami lub w rozwiniętym, na komendę: "Pluton sekcjami w prawo (w lewo w prawo lub w lewo w tył) marsz". Na zapowiedź drugi szereg podchodzi na ogony do pierwszego, na hasło każda sekcja wykonuje zwrot o 90 stopni (180 przy zwrocie w tył), tworząc kolumnę trójkową, względnie rozwinięty.
Pojedynczo w tył
Wykonanie jak w pojedynczej sekcji.
Komendy znakami
W prawo (lewo) zwrot: znak "zawołanie", wykonanie zwrotu i wskazanie nowego kierunku.
Uwaga: wykonanie tego znaku:
w kolumnie trójkami całymi sekcjami,
w kolumnie dwójkami i po jednemu przez pojedynczych druhów,
w szyku rozwiniętym całym plutonem;
w tył zwrot: zataczanie kół ręką wyciągniętą ponad głową;
zbiórka dowódców (w plutonie sekcyjnych): ramię poziomo w bok, przedramię pionowo;
padnij (w szyku pieszym): podniesienie ręki pionowo w górę i opuszczenie przodem dłonią poziomo w dół kilka razy;
podanie koniowodów: kołowanie czapką nad głową. (W wypadku posiadania czerwonych chorągiewek kołowanie obydwiema rękami trzymającymi chorągiewki, od tyłu, dołem do przodu).

1. WSKAZÓWKI METODYCZNE
Wskazać na różne sposoby tworzenia kolumny trójkami i rozwiniętego.

Rozdział VIII Pluton w linii harcowników. Szarża plutonu

1. LINIA HARCOWNIKÓW
Używa się do szarży.
Na komendę: "Drużyna harcownikami marsz" (znak jak dla sekcji) sekcja kierunkowa (w zasadzie druga) posuwa się za drużynowym, pozostałe zajmują miejsca w prawo i w lewo od niej. Wszystkie sekcje rozsypują się od razu harcownikami.
2. SZARŻA PLUTONU
"Może odbyć się w każdym szyku. Zasadniczo na kawalerię w szyku zwartym (rozwinięty lub kolumna trójkami). Na piechotę i artylerię w linii sekcji." przedwojenny reulamin kawalerii.
Na komendę "Do szarży (chód) marsz" druhowie biorą lance na udo i szable do boju, ruszając za drużynowym. Na komendę "Marsz marsz" rzucają się cwałem (biała broń w złożeniu) z okrzykiem "hura".
Przed rozwinięciem się w szyk luźny sekcja musi znać swoje zadanie (Gdzie jest miejsce spieszenia? Co robić po spieszeniu się?).
Najczęściej stosowanym szykiem jest linia sekcji

3. WSKAZÓWKI METODYCZNE
Ćwiczenie spieszenia w szykach luźnych prowadzić w zasadzie jako ćwiczenie musztry stosowanej. Przed rozwinięciem szyku luźnego wydać dokładny rozkaz sekcjom i koniowodom.
Sygnały kawalerii


Spis treści

Słowo wstępne 3

Kodeks postępowania 5

I. Zarys historii drużyn jeździeckich ZHP 7

II. Metodyka harcerskich drużyn jeździeckich 15
1. Jeździectwo a harcerstwo 15
2. Jeździectwo a harcerstwo 18
3. Jak pracują konne drużyny? 22
4. Organizacja konnych drużyn na forum ogólnopolskim 28
5. Harcerskie drużyny jeździeckie (bank pomysłów) 30

III. Zasady bezpieczeństwa w funkcjonowaniu harcerskich drużyn jeździeckich 32
1. Bezpieczeństwo w stajni i podczas zajęć konnych 33
2. Bezpieczeństwo poruszania się po drogach i w terenie 36
3. Zasady konnego ruchu drogowego 39

IV. Regulaminy 42
1. Regulamin mundurowy 42
2. Odznaki i oznaki w harcerskich drużynach jeździeckich 49
3. Regulamin troczenia siodeł 51
4. Proporce 59

V. System odznak i sprawności jeździeckich 61
1. Odznaka Jeździecka Polskiego Związku Jeździeckiego 64
2. Regulamin zalecanych harcerskich sprawności jeździeckich 68
3. Zalecane lektury 74

VI. Musztra pieszo i konno w harcerskiej dużynie jeździeckiej 76
Uwagi ogólne 76
Rozdział I Musztra bez broni 76
Rozdział II Musztra z szablą: postawy i chwyty pieszo 78
Rozdział III Musztra z szablą: postawy i chwyty konno 82
Rozdział IV Władanie sablą konno: złożenie do walki, cięcia 84
Rozdział V Musztra z szablą: złożenie do walki, pchnięcia i zasłony 91
Rozdział VI Musztra z lancą: postawy pieszo i konno, chwyty 94
Rozdział VII Musztra z lancą: złożenie do walki, pchnięcia, uderzenia, zasłony 97
VII. Musztra pieszo i konno. Zespół 101
Uwagi ogólne 101
Rozdział I Pojęcia podstawowe. Ogólne zasady musztry. Sekcja liniowa: skład zbiórka odliczanie, wsiadanie na koń i zsiadanie z koni, równanie 101
Rozdział II Ogólne zasady musztry (cd.). Sekcja liniowa: wyciąganie kolumny dwójkami i po jednemu. Powrót do kolumny trójkami. Marsz w kolumnie trójkami, dwójkami i pojedynczo. Zmiany kierunków 104
Rozdział III Wyciąganie kolumny po jednemu z kolumny dwójkami. Powrót do kolumny dwójkami. Pojedynczo w tył. Komendy znakami 106
Rozdział IV Sekcja w linii harcowników. Zbiórka. Spieszanie do walki pieszo. Szyki spieszonej sekcji. Marsz koniowodów sekcji. Sygnały gwizdkiem 108
Rozdział V Skład plutonu. Kolumna trójkami. Wsiadanie i zsiadanie z koni. Wyciąganie kolumny dwójkami i po jednemu. Powrót do kolumny dwójkami i trójkami. Marsz i zmiany kierunków 110
Rozdział VI Pluton rozwinięty. Ustawienie. Odliczenie. Wyciąganie kolumn trójkami, dwójkami i po jednemu. Rozwijanie z kolumn. Marsz plutonu rozwiniętego. Zmiany kierunków. Komendy znakami 111
Rozdział VII Wsiadanie i zsiadanie w rozwiniętym plutonie. Równanie. Zwroty sekcjami. Pojedynczo w tył. Komendy znakami 113
Rozdział VIII Pluton w linii harcowników. Szarża plutonu 114

Sygnały kawalerii 117

Wróć do Jeździectwo

Kto jest na forum

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 0 gości

cron
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group.
Designed by ST Software for PTF.